Makadami i Smagradtë

Fahredin Shehu
Prill 2007

Krejt shpirtënia e sotme shqiptare ka burimin në shpirtëninë semite në kunitesencën e sajë, qoftë ai Krishterimi apo Islami në trajta të ndryshme të manifestimit të tyre edhe pse këto religjione filozofët e religjioneve i sistematizojnë në Religjionet Perendimore të cilit grup i bashkangjitet edhe Judaizmi që e përbëjnë trininë sa të përbashkët aq edhe të llojllojshme të feve të Abrahamit, kurse në ato Lindore kategorizohen fetë e Lindjes së Largët. Se sa vështirë është sot të flitet për religjionet jemi dëshmitarë së pari nga këndvështrimi shkencor (filozofik) pastaj edhe nga këndvështrimi kulturor e qytetërues.
Sa luftëra kanë ndodhur dhe po ndodhin në emër të religjionit (Zotit) aq më shumë bindemi se sa pak ka evoluar vetëdija njerëzore dhe ky Homo Sapiens (Njeriu me vetëdije) i cili e racionalizon fshehurazi hyjnoren dhe e banalizon deri në ekstrem për qëllime egoiste, na argumenton krejt falsitetin e besimit.

Nëse drita si e dijmë ka natyrë dualistike valë-grimcë, njeriu poashtu ka natyrë dualistike Trup-Shpirt dhe ky binom jeton në simbiozë në entitetin human kolektivisht i evoluar vetëm në RATIO, por individualisht i involuar në Divinen më të pastër në raste shumë sporadike.

Përtej iluzionit fetar del psikologjia si argument shkencor dhe substituim për fenë dhe estetika si materializim i hyjnores dhe manifestimit të prekshëm të angazhimit kosmik.

Sërish duhet ta përsërisë se njeriu ky i njohur mbetet fëmijë i cili gjithmonë dëshiron të luaj qoftë haptazi e qoftë fshurazi dhe këtë e bënë duke e ndërruar apo sofistikuar lodrën për ta ushqyer apo plotësuar një diçka që i mungon në mënyrë permanente, nga sisa në cucëll, nga cuclla në birrë e venë, nga lodra e thyer e fshehur mbas shpine në lodrën e fshehur thellën në ndërdije (paragjykimet, iluzionet, presionet) e deri tek e Vetëdijshmja, e Pavetëdijshmja kolektive, deri te iluminacioni si pushim total i semi-realitetit pushim total i racios që hap një portal të ri të kalimit të së përtejshmes që unë e emërtoj si PRAGU I YLBERTË, Aldoux Huxley e quajti Dera e perceptimit, Malldoni e quan Projekcion Astral etj.
Prandaj çdoherë përdoret analogjia për ta rrëfyer një perceptim hyjnor dhe vërtet na mungon vokabulari tokësor për çështje qiellore.
Çdo traditë fetare Brenda vetës ka zhvilluar ta përdor terminologjinë shkencore, shkollën apo shkollat e ndryshme të psikologjisë personale që më lehtë i identifikojmë si shkolla mistike apo vetëm Misiticizëm si concept par excellance i shpirtënisë.

Dhe shumë lehtë mund ta bëjmë dallimin mes besimit dhe religjionit ( fesë) sepse njeriu e artikulon fenë dhe shumë vështirë e ndrron por besimin e fsheh si paren apo siu mëkatin dhe/ose e humb ose e shton, prandaj më shumë më flitet për besimin sesa për religjionin i cili pothuaj çdoherë mbetet në suaza kulturore dhe qytetëruese dhe krijon divizione kurse shpirtënia me elementet e saja të etikës së rafinuar, dashurisë, simpatisë, sinergjisë dhe unitetit.
Në historinë njerëzore nuk ka raste të konfliktete mistike por ka konflikte fetare por ka konflikte fetare që janë aq të përgjakshme sa s’bën…ja shëmbëlla
Mojsiu dhe Khidri, Jezusi dhe Gjon Babtisti, Buddha dhe Mahawiri, Sokrati dhe Platoni, Muhamedi dhe Uveis el-Karani, Hallaxhi dhe Bistami, dikur…dhe sot Osho dhe Gurdijeffi, Dalai Lama dhe Pir Zoya Inayat Khani, Madam Blawatsky dhe Khoot Hoomi Meher Baba dhe Hazrat Babajan, Rene Guenon dhe Sayyed Hussein Nasr etj. Edhe pse sipërfaqësisht i takojnë traditave të ndryshme fetare, shpirtërisht janë të unifikuar.

Problemi qëndron që njeriu tani kolektivisht është i udhëhequr nga refleksi i kushtëzuar, respektivisht nga Psikologjia e Pavllovit, nga e vetëdijshmja kolektive e Frojdit e hajde hajde deri te e pavetëdijshmja kolektive e Jungut gjë që është shumë larg nga Nirvana dhe përtej saj Samadhi apo Fana, prandaj Makadami i Smagradtë mbetet rruga në të cilën rrallë shkohet edhe pse në të gjithë jemi udhëtarë.

Një kërkues perendimor dëgjon se në Lindje jeton një mësues i madh shpirtëror dhe shkon ta vizitoj atë dhe u trishtua kur e pa një plak të vetmuar duke lexuar në jë dhomë të pa mobiluar.
Çfarë mësuesi je ti kur s’ke asnjë mobilie në shtëpi – I tha kërkuesi
Po ku i ke ti mobiliet e tua- i tha plaku. Kërkuesi mendoi se plaku ka luajtur mendësh dhe iu përgjigj
Unë jam udhëtar dhe nuk mbaj mobiliet me veti
Po edhe unë jam udhëtar, mos vallë jam diçka tjetër?

Sa më inteligjent është njeriu aq më shumë përdor barcoleta sepse ka nevojë për lojë, ajo është lodra e tij, kurse udhëtari në Makadamin e Smagradtë është i brengosur se si të arrijë në Luginën e Paqës dhe nëpërmjet zemrës arrin në lartësitë më të mëdha qiellore

Ekzistojnë një million pengesa për t’u nisur por vetëm një mënyrë është që të nisesh dhe ajo mënyrë quhet Vendosmëria.

Religjioni është për njerëzit të cilët i frikohen ferrit
Shpirtënia është për ata të cilët veç ishin atje

Është kjo thënie e një anonimi e cila e konfirmon secilin rresht në këtë kompozicion dhe një tjetër nga Otto Weininger i cili thotë:
Frika nga e panjohura është frika nga e pavetëdijshmja sepse njeriu është i lirë konform asaj me çka është i vetëdijshëm.

Pra njeriu as vdekjes nuk do t’i frikohej kur do të dinte diçka krejtësisht sigurt rreth sajë.

Pikërisht në këtë nivel në vetëdijen e njeriut krijohet distance nga e cila lind hapsira për moskuptim e deri tek konflikti.

Krejt kjo ndeshje kulturore e cila duket si ndeshje mes relligjioneve nuk është gjë tjetër pos mosnjohjes reciproke të sistemit të vlerave në relacion Lindje-Perendim dhe asnjëherë në relacion Veri-Jug.

INTIFADA KULTURORE

Fahredin Shehu

Kush do ta filloj në Kosovë?

Paramendoni gratë të cilat i kanë burrat në gyrbet dhe mallin e fëmijëve për prindin mashkull, paramendoni jetimin i cili mendon se i është kthyer babai dhe me vrap të sulet në prehër, paramendoni Penolopën kosovare e cila sapo thurr tymnin e shkatërron atë dhe mbetet besinke e iluzionit të saj, paramendoni diçka që ndodh për nime e nuk e shohim apo jemi aq indiferent si Jezusi ndaj vdekjes e që i thonë indiferencë e shenjtë. Edhe kjo ndodh. Edhe kjo na ndodh dhe duket se do të vazhdoj kështu.

Ndërmjet mjerimit dhe argëtimit në të, ndërmjet mjerimit dhe lumturisë, ndërmjet urrejtjes dhe dashurisë, ndërmjet mallit dhe Të Madhit, pushon dhe puson pika meditative e cila neutralizon çdo provokim dhe mungesa e provokimit pjell monotoninë, se kush ka mend ka edhe humor si kompenzim, si shpërblim i pavetëdijshëm, si ilaq kundër lodhjes së trurit. Paramendoni sa aksidente ka në paraqitjen mjegullës. Mjegulla ka shumë aksidente këtu, shumë libra janë shkruar nga dikush tjetër dhe shumë janë nënshkruar nga dikush tjetër, shumë këngë janë komponuar nga dikush tjetër, dhe janë kënduar nga dikush tjëtër, shumë piktura janë pikturuar nga dikush tjetër dhe nga po këta janë nënshkruar dhe çka? Asgjë e re nën këtë qiell, bojkot i ndodhisë si kishte thënë Baudrillard. Problemi është se misteri është këtu dhe fshehtësia është e fshehur në dritë por ne ende si duket nuk e kemi zbuluar. Se vetë krijimtaria është mister ashtu si vazhon të thotë Berdjajevi
Krijimtaria është - mister. Misteri i krijimtarisë është misteri i lirisë. Misteri i lirisë është i pakufishjëm dhe i paartikulueshëm.
Nikolai Berdjajev

Prej krijimtarisë e deri te paaftësia për ta thënë atë, për ta artikuluar atë është rrugë e gjatë dhe në këtë rrugë ka shumë labirinthe të cilat po na hutojnë dhe në këtë rrugë nuk niset pa udhërrëfyes. Pak janë ata të cilët e kanë guximin me u nis vëtë në rrugë sepse frikohen nga vdekja kurse vdekja nuk është gjë tjetër pos diçkas së panjohur dhe çdogjë e panjohur krijon frikë, lind tërheqjen dhe dorëheqjen, lind shukatjen dhe frikën se mos po gabojmë, dhe zgjimi i vërtetë ndodh kur kalohet në anën e rebelimit, si lulja kur rebelohet nga kursi i degës dhe aty e shfaq bukurinë e vet, si aroma kur avullohet nga lulja, si populli kur rebelohet nga padrejtësia e pushtetarëve dhe ky popull është fitimtar, ndërsa ai popull i cili toleron hajninë e pushtetarëve dhe ashpër e ndëshkon hajnin e pazarit ai popull është i ndëshkuar me humbje.

Dhe shikoni rininë të cilën po e shkelni si barin e njomë vetëm se ju jeni shkelur si fletët e qepës mbi dhe, për ta formuar dhe zgjeruar kokën nën dhe, e prodhuar heterozide të cilat tani na I fërgojnë sytë, dhe shikojeni rinin e cila po thotë diçka pa e mendu sepse atë po e bën, dhe shikojeni rininë të cilës në veshë i pëshpëritet cilin hap ta ndërmarr, dhe shikojeni rinin e cila është mllefosur dhe nuk lexon apollogjitë e viteve tetëdhjeta por është në safari të identitetit të ri, dhe shikojeni rininë e cila po heq dorë nga ju sepse ja u keni sosur lirinë, misterin e paartikuluar, shikojeni potencën e tyre e cila hallakatet nëpër botë me e gjetë vetën në pusin e trashiguar. Kush nuk është pshurr në gjumë, pshuret tani dhe jo vetëm posht por i pshurrë edhe sytë, eh sa gjynah…

Reqeta për Mollotov kulturor.

1. Një shishe njeri
2. Shpirti si lëndë djegëse,
3. Vepra si fitil
4. Pasioni si shkrepsë
5. Liria si hedhje e lirë
6. Intifada kultutore si qëllim
7. Dhe
8. Boom
9. E pastaj shohim çka ndodh


A ekziston mafia kulturore në Kosovë?

Ekziston potenciali i kibernuar i njerëzve të cilët janë në krye të kulturës, ekzistojnë sharlatanët të cilët paguajnë shuma të majme për t’u nënshkruar me nje libër që nuk e kanë shkruar vet dhe një i ri në Kosovë mund të thotë se… me sendin e huaj nuk mundesh me hy dhondër dhe Lidhja e shkrimtarëve ju e dini sa janë…? nuk bën asgjë për ditën ndërkpomëbtare të librit, dhe PEN Qendra e Kosovës e cila nuk bën asgjë për librin, dhe Ministria e kulturës që i ka ra pishmanit se e ka bo jë projekt për librin, dhe botuesi i cili të thotë: botuar librin???!!! Fshehe mos po të rreh dikush… dhe intelektualët që garojnë se kush ma shumë pinë çaj të rusit me ose pa limon …dhe të tjerët që prësin një herë në muaj me ardh plaku me plis të bardh dhe me musteqe të përhimta prej Rahovecit me bidona me i sjell raki që ata që e pijnë i thonë; të rrushit, e ajo asht e hardhisë… dhe Ministria e Arsimit e cila nuk bën asgjë për librin dhe e lë në mëshirën e botuesit i cili një libër të gjuhës angleze e shet 7 €, vëtem se nxënësi duhet pa tjetër me e ble se mësuesi i anglishtës e përze nga ora… dhe botuesi i cili nuk i shet librat në librari po në tezgë të Grandi…dhe ekspozitat e të rinjëve që nuk i sheh askush, as vetë të rinjët dhe ekspozitat e pikturave të pleqëve që nuk dijnë a janë piktor a janë poet… dhe deputet që janë hutuar se janë poet e në shtepi i shërojnë plagët e vjetra…dhe gazetat që botojnë kulturë dhe me to bëjn fishek për gështenja shitësit që i pjekin gështenjat në rrugë, dhe Televizionet që shesin kulturë duke marr emisione të huaja dhe duke mos e cekur burimin…dhe bllogët e webfaqet që shkëmbejnë mes veti shkrimet e njerëzve që nuk kanë pas mundësi me u afirmu n’zaman t’Titës dhe tani janë mbrojtës të kauzës kombëtare…dhe më në fund nuk ka Mafi kulturore…natyrisht jo. Kush nuk ka qajtë deri tani, mundet me qajt dhe me e fitu titullin e budallës…deri sa ta kthejnë …a mos e pate Kosovën çikë të tezës që po të dhimbet?