Thursday, October 25, 2012

Manat e Shehut, nga Alfred Beka, Gazeta Express, 23 tetor 2012






Shkrimtari kosovar Fahredin Shehu sapo ka nxjerrë nga shtypi romanin e tij të ri, të titulluar ‘Manat’. Romani pasqyron jetën në Kosovën e pasluftës dhe trajton çështje të natyrës ekzistenciale në këtë periudhë të historisë sonë të re.
Edhe pse më shumë njihet si poet, Fahredin Shehu, sapo ka nxjerrë nga shtypi romanin e tij të dytë - pas atij ‘Nektarina’, të vitit 2004. Romani i tij i ri është titulluar ‘Manat’, dhe pasqyron jetën në Prishtinë e Prizren, në Kosovën e pasluftës, gjegjësisht, trajton çështje të natyrës ekzistenciale në këtë periudhë të historisë sonë të re. Në roman është vënë në pah edhe elementi dhe ambienti mistik, i cili kohabiton si subkulturë e shoqërisë kosovare.
“Nuk mungojnë as përshkrimet e shkollës pitagoreane dhe të traditës çifute. Për herë të parë në gjuhën shqipe flitet për shkollat mistike, Sarmouni dhe Eneagramet, të cilat në Perëndim i ka sjell Gurdijjeff”, tregon Shehu për Express.
Në romanin e ri të Shehut, i cili ka jo më shumë se 120 faqe, paraqiten edhe korrespondencat mes kulturave sufi dhe çifute. Shehu thotë se është një roman interesant, i cili do të zgjojë kureshtjen e njerëzve të etshëm për dije. E, në aspektin tematik, romani është jonkonvencional, edhe pse s’janë lënë anash as përditshmëria dhe çështjet ekzistenciale të popullatës në Kosovën e pasluftës.
Sa i përket titullit të romanit, Shehu thotë se manat janë pemë të çuditshme, sepse bien sapo të piqet fryti.
“Edhe në këtë roman, personazhi kryesor vdes, jo si viktimë e luftës, por me pjekuri shpirtërore. Dija për vdekjen i paraprinë kësaj vdekjeje”, thotë ai.
Shehu njihet si shkrimtar që në veprat e veta, qoftë në poezi apo në prozë, i inkorporon elementet e mistikes. Sipas tij, edhe në këtë roman elementi transcendental/mistik është shumë i pranishëm, posaçërisht në fund të veprës.
Për herë të parë në letërsinë shqipe, nëpërmjet këtij romani, lexuesi ka mundësi që të njihet me kulturën asiriane dhe me këshillat e antikës, të cilat janë sjellë në kohën tonë, megjithëse nuk ndryshojnë në kontekstin human, por mbeten valide edhe sot.
Shehu është një prej shkrimtarëve më të përkthyer nga Kosova. Libri që në mars të këtij viti u botua në New York, në gjuhën angleze, “Pleroma’s dew”, është përkthyer edhe në gjuhën turke dhe në atë arabe. Shehu tregon se po pret edhe versionet në gjuhën frënge dhe persishte. Ndërkaq, sa i përket romanit të fundit, ende nuk ka ndonjë ofertë konkrete.
Shehu është edhe njëri prej shkrimtarëve të rrallë kosovar që merr pjesë në festivale të shumta ndërkombëtare të poezisë. Ai e veçon festivalin Nisan, i cili mbahet në Nazareth, në Izrael, ku thotë se ka pasur një pritje të jashtëzakonshme.
“Kujtoj se jam i pari, dhe i vetmi kosovar që ka marrë pjesë në këtë festival, që është mbajtur për të 13’ën herë me radhë. Ne jemi një popull i vogël, dhe me një gjuhë është e njohur nga pak kush, por pritja e vargut shqip ka qenë në nivel shumë të lartë”, shprehet Shehu.
Ai tregon se, bashkë me poetë nga Ballkani dhe Euro-Azia, nga data 7 e deri më 11 dhjetor do të marrë pjesë në Kongresin Letrar në Izmir (Turqi), ku do të ketë takime letrare dhe një konferencë, në të cilën do të debatohet për poezinë dhe për gjendjen e letërsive përkatëse nga përfaqësuesit e shteteve mysafire, si Sllovenia, Kroacia, Maqedonia, Shqipëria, Azerbajxhani, Irani, por edhe nga autorët që vijnë nga Qiproja e deri te Australia e largët.


 

Wednesday, October 17, 2012

MANAT, Roman nga Fahredin Shehu, Shtepia Botuese LOGOS-A, Shkup, Maqedoni, 2012- MULBERRIES a novel by Fahredin Shehu, Publishing House LOGOS-A, Skopje, Macedonia, 2012

2. DHOMA E MURSHIDIT/ GJATË DITËS


MURSHIDI, 79 Vjeçar years Sufi shqiptar, i veshur me pizhame, endet nëpër dhomën e plot me dorëshkrimet e vjetra osmane, pemë të thara, paisje shkrimi dhe tapiseria e zhelosur e varrur ne mur me motive nga shkretëtira. Ai e ndjen qilimin dhe rrënqethet deri në qimen enë maje të kresë derisa ec i zbathur vetëm në këmbën e majtë. MË shumë se 9 ditë ai nuk pranoi asnjë mysafirë të llojit njerëzor përpos ELIFIIT, të birit të tij më të madh, i cili e trasjton në mënyrë engjëllore.  ELIFI, një njeri i veshur mirë dhe i edukuar me gjentilitet femëror, hyn në dhomë duke sjellur puhinë e shpresës plakut të dergjur.


ELIFI
Baba. Unë, unë thjesht nyuk mund t’i rrefuzoj njerëzit që të të vizitojnë, pasi që e kuptuan se je duke vuajtur nje kohë të gjatë. Kjo nuk është mënyrë me iu shmang njerëzve. Ti mirë e di sa i respektuar je këtu. Dhe gjithashtu e di sa të nderuar do të ishin ata duke të vizituar dhe ndjerë prezencën tënde. Ti ke shërbyer me vite. Unë thjesht habitem si mundesh…

MURSHIDI
Ndoshta ke pritur që të bërtasnë ty ashtu si bëja që nga fillimi kur e kuptove vetvetën. Jo i dashuri im…ti duhet të kuptosh qetësinë time. Ti gjithashtu duhet t’u tregosh ithtarëve se dua të vdes me dinjitet duke u përballur me Të Gjithëpranishmin, dhe pendohem për të gjitha mëkatet e mia.




ELIFI
Ti po flet për mëkate? Joooooo të lutem mos e thuaj këtë. Ti më mësove se të gjithë do të përballemi me vdekjen dhe jam shumë I bindur. Por…

MURSHIDI
Çka…S’ka por…

ELIFI
Por, baba… pasi që patëm përvojë të keqe gjatë luftës dhe falënmderojmëe Zotin jemi të gjallë, tani duhet të mendojmë dhe veprojmë kah e ardhmja.

MURSHIDI
A po më jep lekcione? Pse e gjithë kjo arrogancë?  Si guxon? Ti ke harruar edukimin tim. Kjo nuk është e aplikueshme për të gjithë.

ELIFI
Baba, çka desha të them është se vdekja është larg teje. Ti dukesh i kthjellët dhe i fortë.

MURSHIDI
Secila kodër e ka peshën e vetë, unë e kam timen prandaj u bën me dije ithtarëve të mi që ta kuptojnë këtë dhe të më lejojnë ta mbaj këtë peshë. 
  

(ELIFI ulet në divan, duke e vështruar babën e vet derisa kokërllokët e tij luajnë në lotë).



MURSHIDI
Ti kurrënuk do të rritesh biri im. Tash po e kuptoj sa kam humbur kohe duke të ushtruar në rrugën shpirtërore.

ELIFI
Sa herë të kam patrë ty baba duke qarë? Ti më mësove … mani bie nën man e asnjëherë nën pemën e pjeshkës.




MURSHIDI
Gjatë lutjeve të gjata të netëve të gjata shumë lotë kam derdhur. Kjo është e vërtetë. Ti duhet ta mësosh dallimin. Ti po qan për trupin tim që do të kalbet. Por unë kam qarë për mëkatet e mia.

ELIFI
Prap mëkatet. Çka bëre ti që ishte kundër vullnetit të Perendisë? E di ti nuk mund ta thuash, sepse nuk ka asgjë që mund të krahasohet me atë çka bën injoranti botëror.

MURSHIDI
Kujt po i flas unë. Unë të thash se nëse për një punëtor normal puna ditorëe është 8 orë, për ne është 24 orë. A po më kupton? Nëse për një student një lekcion për një ditë, për ne është krejt libri. Kurrë mos e harro këtë. Tani shko në Teqe dhe thuaji ithtarëve se mjeshtrit i duhet Qetësia që ta përgatis vetën për nje vdekje me nder.

ELIFI, del nga dhoma me fytyrën e lagur nga lotët dhe gjakun e rëndë në vena duke ecur me vështirësi. Ai kupton se kjo nuk është faza e Qetësisë ose tërheqje ose diçka e ngjashme.

MURSHIDI ulur në divan duke e nxehur trupin e tij në vendin ku i biri i tij ulej para disa minutave. Ai hap kutin prej druri ku ai mbante dis agjëra personale dhe asnjëherë nukishte I shkëputur prej tyre..
Si e përkujton fëmijërinë e tij papritmas fillon ta flas me zërin normal ashtu si flet me ELIFIN,ai merr një rule të vogël pergameni. Nuk është talisman, as këngë dashurie për gruan e tij të dashur.



English

2. MURSHID’S ROOM/ DAYTIMES


MURSHID, an 79 years old Albanian ill Sufi, wearing pyjamas, wanders in a room full of old ottoman manuscripts, dried fruits, a writing paraphernalia, and crumbled tapestry with the motives of desert on the wall. He feels the rug and thrilled till the top hair as he walks barefooted only on the left foot. More than 9 days he did not receive any guest of a mankind except ELIF his oldest son, who treats him angelically.  ELIF, a well-dressed polite man with a feminine gentility, enters the room bringing a breeze of hope to a bewildered senile.


ELIF
Father. Well, I simply can’t refuse people to visit you, as they understood that you’ve been suffering for quite a while. This is not a way to avoid people. You know how much respectable you are here. And you also know how honored they might be by visiting and feeling your presence. You served for ages. I simply wander how can you ?…

MURSHID
Maybe you expect to shout on you as I did from the beginning you realize about your self. No, my beloved…you have to understand my Silentium. You must also tell to proponents that I want to die with dignity facing Ubiquitous, and repent for all of my sins.


ELIF
You are talking about sins? Noooooo please don’t say that. You taught me that we’ll all face death and I’m dully convinced. But…

MURSHID
What…No but…

ELIF
But, father… since we had had terrible experience during the war and thanks God we are alive, now we must think and act toward future.

MURSHID
Are you giving me lessons? What is all this arrogance?  How dare you? You forgot my training. This is not applicable to all.

ELIF
Father, what I wanted to say is that death is far from you. You look very bright and strong.


MURSHID
Every mountain has its own weight, I have mine so let my followers know this and leave me to hold this weight. 
  

(ELIF sits in a sofa, observing his father while his eyeballs playing in tears).



MURSHID
You’ll never grow up my son. Now I see how much I wasted my time training you in spiritual practices.

ELIF
How many times I saw you crying father? You taught me … a mulberry falls under the mulberry tree and never under peachtree.

MURSHID
During long nights prayers many tears I have shed. That is true. You should learn the difference. You are crying for my perishable body. But I cried for my sins.


ELIF
Sins again?!. What have you done that was opposite to God’s wish? I know you can’t tell, as there’s nothing in comparison with what a mundane ignorant is doing.

MURSHID
To whom I’m talking. I told you if for a normal servant a workload are 8 hours for as is 24. You understand? If for a normal student one lesson per day for us it’s the entire book. Don’t you ever forget this? Now go back in a shrine and tell followers that the master needs a tranquility and to prepare himself for an honored death.

ELIF, exits the room with a wet face and a heavy blood in veins hardly walking. He realized that this is not a tranquility phase of retreat or something similar.

MURSHID sits in a sofa warming his body in a place where his son sat few minutes ago. He opens a wooden box where he kept few very personal objects and was never detached from them.
As he recalls his childhood and all of sudden starts to speak in a normal voice as he speaks with ELIF, he took the little parchment scroll. It’s not a talisman, neither is  a love poem for his beloved wife.