Poezia është vallëzim i tërësisë
Nëpër fjalën e bukur
Si oqeani në një pikë vese
Poetët e mëdhejë kanë
Pikëtakime në vetëtimat e dritës hyjnore
Kur mdodh që tërësia të
Vallëzoj nëpër fjalë, kur ndodh që oqeani të dendësohet në një pikë vese,
atëherë poeti
Transcendohet nga toka, nga
Lulja çel gonxheja dhe vargu
Shndërrohet në aromë, si
Fahredin Shehu në vargjet e këtij libri të mrekullueshëm
Daut Demaku
Shkurt 2006
Prishtinë
Friday, May 11, 2007
Silentium II
Fahredin Shehu
Prishtinë
Silentium II
Pas vitit 2005 me të kthyer nga takimet ndërkombëtare të poezisë në Sarajevo, shumëçka ndryshoi në raport me atë çka ne e emërtonim letërsi, sepse një iluzion më pak kisha, sepse kuptova sa larg ishim dhe sa shtrenjtë na kushtoi izolimi. Nuk do ta fajësoj UNMIK-un as luftën por po e fajësoj mungesën e lirisë shpirtërore atë që Berdjajevi e tejçmonte. Po e fajësoj edhe mungesën e guximit për me e pa vetën në pasqyrën e huaj.
Mjaftë vite na ndajnë nga koha kur Berdjajevi fliste për lirinë . Mjaftë vite po na ndajnë edhe me ata njerëz të cilët krijojnë ndryshe nga ne, jo më mirë por më ndryshe
Josip Osti nga Slovenia më pyet nëse e njoh Radije Hoxhën, Branko Cegec krijues dhe botues nga Zagrebi më pyet kush është kryetar i Lidhjes së shkrimtarëve në Kosovë, i zbulova dhe e trishtova, sepse ai dot nuk e perceptonte se si Adem Demaci politikan të jetë në krye të shkrimtarëve, pastaj Dara Sekulic më pyet për Teki Dervishin, Adzem Hajdarevic për Ali Podrimen, Luka Paljetak me thotë; kolegë më vjen shumë mirë që në Kosovë kultivohet një poezi e këtillë, ishte poezia Pas heshtjes së gjatë nga përmbledhja ime NUN, me Evan Reil nga SHBA folëm për Gurdijeffin dhe për Rrugën e katërt, Gustav Mejrink dhe legjendën e Golemit të Pragës, Roza Alice Branko nga Portugalia as që dinte ku është Kosova,.
Në një kafe orientale në Mostar shumë afër urës së renovuar që dukej kukull në krahasim me atë që ishte para se ta bombardonin kroatët, kafen BOSANSKA dhe shumë tym duhani shkëmbeva me Shaban Sharenkapiq nga Novi Pazari dhe Radivoj Shajtinac nga Zrenjanini i cili më tregoi se si ishte burgosur tre muaj gjatë regjimit të Millosheviqit vetëm se Vendlindjen e tij Zrenjaninin e quante në original Beçkerek. Edhepse Kodi i Da Vinçit ishte hit në kosovë, ata nuk deshën as të hynë në atë teme por flisnin për Orhan Pamukun, Saramagon dhe Coetzeen.
Natyrisht nga Sarajeva u ktheva me shumë libra veçmas ato të botuara në Zagreb të Bela Hamvasz. Bota letrare atje ishte e njoftuar me tregimin e veçantë të Bela Hamvasz për Silentiumin, një term të cilinë e farkëtoi vet Hamvasz, për konceptin për mua më të njohur si Quietizëm.
Edhe si nocion edhe si përmbajtje do të ishtë një praktikë më e dobishme për secilin ë veçmas për hipersenzitivët që bezdisen kush çka tha? Dhe kush ku shkoi? Për çështjen madhore kombëtare.
Në rrëfimin për procesin e Silentiumit, Bela Hamvasz zbulon mënyrën se si ai e filloi dhe sa zgjati heshtja dhe izolimi i tij. Përgatitja për një përvojë të këtillë nuk do shumë paisje apo angazhim. Në kohërat e lashta ka ndodhur në mënyra të ndryshme , nga askeza totale me celibate e deri tea to periodike , mujore, apo disa ditore.
Tek Bela Hamvasz zgjat njëzetekatër orë dhe gjithë kjo e përcjellur me dietë totale me vetëm pakëz ujë me limon.
Të flitet për rëndësinë e këtij eksperimenti ka mjaftë hapsirë, por sa prej njerëzve sot e praktikojnë këtë, mund të numërohen në gishta tek ne madje jo edhe aq.
Procesi i introspekcionit një doënload total, i kujtesave një pauzë nga rutina, mprehja shqisore dhe përjetimi më cilësor i fenomeneve rutinore, janë vetëm disa nga dukuritë që rezultojnë nga Silentiumi.
Ngadalsimi i metabolizmit dhe hektikës së përditëshme që ndikojnë edhe në zgjatjen e jetës. Për këtë duhet të mendohet. Rreth asaj sesa rëndësi i japim vetvëtës reflektohet më së miri në raportet ndërnjerëzore, sepse ai që nuk kujdeste për shëndetin psikofizik dhe trajtim etik të vetës nuk kujdeset as për të tjerët dhe ska sit a bëj këtë sepse nuk njeh rëndësinë e këtij shëndeti.
Natyrisht me Evan Reil, as me Radivoj Shajtinac, e as me askë këtu në Prishtinë, nuk fola për fenomenine Silentimumit. Thjeshtë e heshta nga droja se po e kontaminoj sistemin e mendimit, shkatërroj iluzionin tjetrit apo hutoj dikë.
Pse pikërisht tani shkruja për Silentiumin është se kam motivacion për ta zbuluar një diçka të dobishme për individin dhe di se fare pak do t’i interesoj dikujt.
Prishtinë
Silentium II
Pas vitit 2005 me të kthyer nga takimet ndërkombëtare të poezisë në Sarajevo, shumëçka ndryshoi në raport me atë çka ne e emërtonim letërsi, sepse një iluzion më pak kisha, sepse kuptova sa larg ishim dhe sa shtrenjtë na kushtoi izolimi. Nuk do ta fajësoj UNMIK-un as luftën por po e fajësoj mungesën e lirisë shpirtërore atë që Berdjajevi e tejçmonte. Po e fajësoj edhe mungesën e guximit për me e pa vetën në pasqyrën e huaj.
Mjaftë vite na ndajnë nga koha kur Berdjajevi fliste për lirinë . Mjaftë vite po na ndajnë edhe me ata njerëz të cilët krijojnë ndryshe nga ne, jo më mirë por më ndryshe
Josip Osti nga Slovenia më pyet nëse e njoh Radije Hoxhën, Branko Cegec krijues dhe botues nga Zagrebi më pyet kush është kryetar i Lidhjes së shkrimtarëve në Kosovë, i zbulova dhe e trishtova, sepse ai dot nuk e perceptonte se si Adem Demaci politikan të jetë në krye të shkrimtarëve, pastaj Dara Sekulic më pyet për Teki Dervishin, Adzem Hajdarevic për Ali Podrimen, Luka Paljetak me thotë; kolegë më vjen shumë mirë që në Kosovë kultivohet një poezi e këtillë, ishte poezia Pas heshtjes së gjatë nga përmbledhja ime NUN, me Evan Reil nga SHBA folëm për Gurdijeffin dhe për Rrugën e katërt, Gustav Mejrink dhe legjendën e Golemit të Pragës, Roza Alice Branko nga Portugalia as që dinte ku është Kosova,.
Në një kafe orientale në Mostar shumë afër urës së renovuar që dukej kukull në krahasim me atë që ishte para se ta bombardonin kroatët, kafen BOSANSKA dhe shumë tym duhani shkëmbeva me Shaban Sharenkapiq nga Novi Pazari dhe Radivoj Shajtinac nga Zrenjanini i cili më tregoi se si ishte burgosur tre muaj gjatë regjimit të Millosheviqit vetëm se Vendlindjen e tij Zrenjaninin e quante në original Beçkerek. Edhepse Kodi i Da Vinçit ishte hit në kosovë, ata nuk deshën as të hynë në atë teme por flisnin për Orhan Pamukun, Saramagon dhe Coetzeen.
Natyrisht nga Sarajeva u ktheva me shumë libra veçmas ato të botuara në Zagreb të Bela Hamvasz. Bota letrare atje ishte e njoftuar me tregimin e veçantë të Bela Hamvasz për Silentiumin, një term të cilinë e farkëtoi vet Hamvasz, për konceptin për mua më të njohur si Quietizëm.
Edhe si nocion edhe si përmbajtje do të ishtë një praktikë më e dobishme për secilin ë veçmas për hipersenzitivët që bezdisen kush çka tha? Dhe kush ku shkoi? Për çështjen madhore kombëtare.
Në rrëfimin për procesin e Silentiumit, Bela Hamvasz zbulon mënyrën se si ai e filloi dhe sa zgjati heshtja dhe izolimi i tij. Përgatitja për një përvojë të këtillë nuk do shumë paisje apo angazhim. Në kohërat e lashta ka ndodhur në mënyra të ndryshme , nga askeza totale me celibate e deri tea to periodike , mujore, apo disa ditore.
Tek Bela Hamvasz zgjat njëzetekatër orë dhe gjithë kjo e përcjellur me dietë totale me vetëm pakëz ujë me limon.
Të flitet për rëndësinë e këtij eksperimenti ka mjaftë hapsirë, por sa prej njerëzve sot e praktikojnë këtë, mund të numërohen në gishta tek ne madje jo edhe aq.
Procesi i introspekcionit një doënload total, i kujtesave një pauzë nga rutina, mprehja shqisore dhe përjetimi më cilësor i fenomeneve rutinore, janë vetëm disa nga dukuritë që rezultojnë nga Silentiumi.
Ngadalsimi i metabolizmit dhe hektikës së përditëshme që ndikojnë edhe në zgjatjen e jetës. Për këtë duhet të mendohet. Rreth asaj sesa rëndësi i japim vetvëtës reflektohet më së miri në raportet ndërnjerëzore, sepse ai që nuk kujdeste për shëndetin psikofizik dhe trajtim etik të vetës nuk kujdeset as për të tjerët dhe ska sit a bëj këtë sepse nuk njeh rëndësinë e këtij shëndeti.
Natyrisht me Evan Reil, as me Radivoj Shajtinac, e as me askë këtu në Prishtinë, nuk fola për fenomenine Silentimumit. Thjeshtë e heshta nga droja se po e kontaminoj sistemin e mendimit, shkatërroj iluzionin tjetrit apo hutoj dikë.
Pse pikërisht tani shkruja për Silentiumin është se kam motivacion për ta zbuluar një diçka të dobishme për individin dhe di se fare pak do t’i interesoj dikujt.
Portokalli
PORTOKALLI I SHTRYDHUR ESHTE I IDHET
Nga Fahredin Shehu
"Dita ishte e bukur dhe nje trung pjeshke perplote me fruta te lengshem, donte t'i thyej deget e holla", jep nje pamje te nje endrre ose te fillimit te nje vargu portik. Sa jemi ne poetik eshte pa dhe po shihet dhe kriza te cilen po ia gjuajne lexuesit se nuk lexon, shkrimtaret e sotit (... o ku jeni burra ...?) ka vetem nje kahje. Vallahi duhet me e pyet veten sa jane shkrimtaret ne krize kreativiteti? dhe jo vetem shkrimtaret...
Nje shenje e fuqishme e dekadences se madhe eshte kritika e tepert e secilit kunder secilit andaj edhe ky llaf nuk ka mundur t'i ik kritikes kunder kritikes. Kjo na u paska bere fenotip. Nje kulture e komunikimit te vrazhde me mungese te dashurise. ( Dashuria- te lutem mos lexo; ajo dashuri si afekt i budallakise se pubertetit).
A eshte problemi i Inteligjences, Nderdijes apo Vetedijes se pamoralshme une nuk e di.
Kur me vizitoi nje American Sufi nga Vermonti ( USA) i cili po e ndiqte kursin e teozofise i thash se koha po i shkon kot ndersa Zoti po betohet ne kohen. Kujto Suren e Kur'anit ... Vel asr ine'el-insani le fi husr ... pasha kohen, me te vertet njeriu eshte ne humbje ...
Dhe i tregova se ne Indi ekzistojne tri shkolla te kerkimit, Karma, Bhakta dhe Djana d.m.th. shkolla e Karmes apo veprimit, shkolla e Bhaktes apo dashurise dhe shkolla e Djanes apo diturise. Dhe te trija shkolla kane dhene mjeshter te forte te disciplinave te njohjes se vetes dhe Perendise. Dhe nese neve na duhet urgjentisht dicka atehere ajo eshte shkolla e Bhaktes, qe Ramakrishna te na udhezoj , Rabia el Adaeia te na udhezoj, Mansur Hallajj te na udhezoj, Maister Eckhart te na udhezoj, Por edhe Valtezar Grazian Morales, Erasmi i Roterdamit, Saadi, Attar, e pastaj pse jo edhe Wivekananda, Khut Hoomi, Meher Baba, Osho Rajneesh, Pir Ziya Inayat Khan, Murat Yagan, te cilet jane rebeluar nga turma dhe kane luluar sikur qe lulja rebelohet nga dega dhe lulon duke liruar parfumin e saj, (Eshte ky nje varg nga "Shumesi e padukshme"). Ndersa keta ishin sherbyesit me te medhenje te humanizmit.
Natyrisht cdogje e ka cmimin e vete dhe kjo do ta kete cmimin e vete i cili ka me u pagu shtrenjte. Sepse gjuha e gjate eshte shenje e injorantit jo e elokuentit.
Hazreti Ali thote: "me rritjen e dijes gjuha shkurtohet". Kjo eshte nje zhveshje e domosdoshme si mellef per keto ndjenja te rudhosura kot. Dhe une e di e vecmas kur ma rrefeu Rumi misterin e cmimit i cili me tha peshperitshem " nese e qet kalin ne pazar te pulave ke me e shit me cmim te pules".
Por ekziston nje dhembshuri prej nje plaku te pyjeve te gjelberta i cili shikon me nje dioptri tjeter ama krejt tjeter ne gjerat te cilat po jane duke u ndodhur tek ne. A eshte edhe kjo e mundur? Nese po atehere aferin entitetit kosmik me manifestim te dukshem vetem me thjeshtesi. Prandaj e kuptoj cmimin dhe e di pasojen. Ndersa kete po ta ilustroj me nje SUFI urtesi :
Askush nuk ka mesuar nga une mjeshtrine e gjaujtjes me shtize
E qe nga une nuk e ka bere shenjester.
Kur jemi tek cmimi atehere po e ve edhe kete jo si dekorim por si komplementaritet, dhe jo pse une nuk mund te them dic te ngjashme por sepse nese une e them kete shqip, nuk do te pranohet. Sepse ne nuk pranojme asgje cka vjen nga vetja. Valle a jemi ne si dreri myshk ( Moschus Moschiferus) i poezise se Kabirit dhe Tagores, te cilet duhet te thehemi per ta njohur se ajo erandje po vika prej vete neve. Prandaj sa per te miren e te gjitheve po e ve edhe kete Sufi urtesi:
Dy mjeshter Sufi bisedonin dhe njeri prej tyre,
SIMAB tha:
Do ta shes librin e urtesise per njeqind dukat e disa per kete do te thone se eshte i lire
JUNUS MARMAR iu pergjigj:
Ndersa une do ta jap celesin e te te kuptuarit te tij
Por askush nuk do ta marr, madje edhe falas.
Kjo jep nje parashenje se eshte me mire me hesht se me fol. Zaten edhe cdohere ka qene keshtu por papjekuria e bene nganjehere te veten sikur edhe une timen. Edhe nese thuhet dicka atehere mos te zhvishet si levozhge e idhet.
Ata qe e shtrydhin rrushin fitojne mushtin, ata qe kane durim te presin nga mushti fitojne veren, ata qe e pijne kenaqen ndersa une nuk jam Khajami. Prandaj me mbetet uthulla e atyre qe nuk dijne veren ta ruajne.
Pra vazhdoj te them per te saten here:
Eja te ta rrefej misterin e perditshmerise
Nata ta zhvesh trupin behesh si mejit
Dita ta zhvesh qenien behesh si nefrit
Eja te ta rrefej dashurine e engjellit per njerine
E cka do te ndodhte nese e kisha thene krejt cka ketu fshehet? Natyrisht do ta kishte shijen e portokallit te shtrydhur
8 Janar 2005/www.albnet.gr/
Nga Fahredin Shehu
"Dita ishte e bukur dhe nje trung pjeshke perplote me fruta te lengshem, donte t'i thyej deget e holla", jep nje pamje te nje endrre ose te fillimit te nje vargu portik. Sa jemi ne poetik eshte pa dhe po shihet dhe kriza te cilen po ia gjuajne lexuesit se nuk lexon, shkrimtaret e sotit (... o ku jeni burra ...?) ka vetem nje kahje. Vallahi duhet me e pyet veten sa jane shkrimtaret ne krize kreativiteti? dhe jo vetem shkrimtaret...
Nje shenje e fuqishme e dekadences se madhe eshte kritika e tepert e secilit kunder secilit andaj edhe ky llaf nuk ka mundur t'i ik kritikes kunder kritikes. Kjo na u paska bere fenotip. Nje kulture e komunikimit te vrazhde me mungese te dashurise. ( Dashuria- te lutem mos lexo; ajo dashuri si afekt i budallakise se pubertetit).
A eshte problemi i Inteligjences, Nderdijes apo Vetedijes se pamoralshme une nuk e di.
Kur me vizitoi nje American Sufi nga Vermonti ( USA) i cili po e ndiqte kursin e teozofise i thash se koha po i shkon kot ndersa Zoti po betohet ne kohen. Kujto Suren e Kur'anit ... Vel asr ine'el-insani le fi husr ... pasha kohen, me te vertet njeriu eshte ne humbje ...
Dhe i tregova se ne Indi ekzistojne tri shkolla te kerkimit, Karma, Bhakta dhe Djana d.m.th. shkolla e Karmes apo veprimit, shkolla e Bhaktes apo dashurise dhe shkolla e Djanes apo diturise. Dhe te trija shkolla kane dhene mjeshter te forte te disciplinave te njohjes se vetes dhe Perendise. Dhe nese neve na duhet urgjentisht dicka atehere ajo eshte shkolla e Bhaktes, qe Ramakrishna te na udhezoj , Rabia el Adaeia te na udhezoj, Mansur Hallajj te na udhezoj, Maister Eckhart te na udhezoj, Por edhe Valtezar Grazian Morales, Erasmi i Roterdamit, Saadi, Attar, e pastaj pse jo edhe Wivekananda, Khut Hoomi, Meher Baba, Osho Rajneesh, Pir Ziya Inayat Khan, Murat Yagan, te cilet jane rebeluar nga turma dhe kane luluar sikur qe lulja rebelohet nga dega dhe lulon duke liruar parfumin e saj, (Eshte ky nje varg nga "Shumesi e padukshme"). Ndersa keta ishin sherbyesit me te medhenje te humanizmit.
Natyrisht cdogje e ka cmimin e vete dhe kjo do ta kete cmimin e vete i cili ka me u pagu shtrenjte. Sepse gjuha e gjate eshte shenje e injorantit jo e elokuentit.
Hazreti Ali thote: "me rritjen e dijes gjuha shkurtohet". Kjo eshte nje zhveshje e domosdoshme si mellef per keto ndjenja te rudhosura kot. Dhe une e di e vecmas kur ma rrefeu Rumi misterin e cmimit i cili me tha peshperitshem " nese e qet kalin ne pazar te pulave ke me e shit me cmim te pules".
Por ekziston nje dhembshuri prej nje plaku te pyjeve te gjelberta i cili shikon me nje dioptri tjeter ama krejt tjeter ne gjerat te cilat po jane duke u ndodhur tek ne. A eshte edhe kjo e mundur? Nese po atehere aferin entitetit kosmik me manifestim te dukshem vetem me thjeshtesi. Prandaj e kuptoj cmimin dhe e di pasojen. Ndersa kete po ta ilustroj me nje SUFI urtesi :
Askush nuk ka mesuar nga une mjeshtrine e gjaujtjes me shtize
E qe nga une nuk e ka bere shenjester.
Kur jemi tek cmimi atehere po e ve edhe kete jo si dekorim por si komplementaritet, dhe jo pse une nuk mund te them dic te ngjashme por sepse nese une e them kete shqip, nuk do te pranohet. Sepse ne nuk pranojme asgje cka vjen nga vetja. Valle a jemi ne si dreri myshk ( Moschus Moschiferus) i poezise se Kabirit dhe Tagores, te cilet duhet te thehemi per ta njohur se ajo erandje po vika prej vete neve. Prandaj sa per te miren e te gjitheve po e ve edhe kete Sufi urtesi:
Dy mjeshter Sufi bisedonin dhe njeri prej tyre,
SIMAB tha:
Do ta shes librin e urtesise per njeqind dukat e disa per kete do te thone se eshte i lire
JUNUS MARMAR iu pergjigj:
Ndersa une do ta jap celesin e te te kuptuarit te tij
Por askush nuk do ta marr, madje edhe falas.
Kjo jep nje parashenje se eshte me mire me hesht se me fol. Zaten edhe cdohere ka qene keshtu por papjekuria e bene nganjehere te veten sikur edhe une timen. Edhe nese thuhet dicka atehere mos te zhvishet si levozhge e idhet.
Ata qe e shtrydhin rrushin fitojne mushtin, ata qe kane durim te presin nga mushti fitojne veren, ata qe e pijne kenaqen ndersa une nuk jam Khajami. Prandaj me mbetet uthulla e atyre qe nuk dijne veren ta ruajne.
Pra vazhdoj te them per te saten here:
Eja te ta rrefej misterin e perditshmerise
Nata ta zhvesh trupin behesh si mejit
Dita ta zhvesh qenien behesh si nefrit
Eja te ta rrefej dashurine e engjellit per njerine
E cka do te ndodhte nese e kisha thene krejt cka ketu fshehet? Natyrisht do ta kishte shijen e portokallit te shtrydhur
8 Janar 2005/www.albnet.gr/
profecia
Fahredin Shehu
PROFECIA E BARDHË PËR DITË TË ZEZA
Hapshëm presim secilin lajm rreth statusit përfundimtar të kosovës. Çkado që do të thotë Ahtisari, Janusz Bugajski, Daniel Server, ngjashëm si në kohën e bombardimeve të NATO-s, pritnim çka thoshte Jeamie Shea, BBC, CNN DW etj. Tani e gjithë kjo po na vjen si përsëritje e etheve të luftës ku nuk na dihet fati.
Kosova ashtu si është diqysh, do të bëhet një vend me status diqysh, sepse edhe ne jemi diqysh.
Që në fillim të UNMIK-ut ashtu edhe në mbarim të tij, u manifestuan fenomenet që për herë të parë ndodhën në botë, prandaj edhe satatusin do ta kemi ashtu si nuk e ka askush në botë.
Veç të reflektojmë rreth UNMIK Travel Document, të cilin ne kemi zakon me i thënë pasaport, do të kuptojmë lekcionin të cilin na e dhanë. Një dokument legal që e lëshon organizata botërore, nuk pranohet në asnjë vend anëtar i po kësaj organizate. Ne po përpiqemi ta zëm një vend në këtë organizatë, por çka nëse e fitojmë? Cili prej shteteve do të na pranoj.
Ne jemi dëshmitar si të paaftë për të udhëhequr, që në fillim të UNMIK-ut. Edhe tani po e vazhdojmë këtë.
I lexuam lajmet për veturat e shtrenjta të ministrave, të telefonatave të shtrenjta të shoferave të tyre, pastaj KEK-u, tenderat dhe shumë e shumë probleme tjera si 17 marsi 2004, tevona ai farë decentralizimi i cili po na vjen absolutisht në kundërshtim më atë vizionin KOSOVA MULTIETNIKE, kurse ai po na del monoetnik, njëfarë autonomie dhe krejt kjo derisa populli bën sehir, tërësisht i hutuar si jetim në kërkim të mbeshtetjes.
E ku? Në cilin skut me u ul?
Në rastin e shpalljes së pavarësisë sërbët do ta inskenojnë egzodin masiv, për të dalur në tituj kryesor të mediave botërore, duke u arsyetuar për mungesë të të drejtave të pakicave, lirisë së lëvizjes etj. Mund të ikin edhe turqit edhe boshnjakët, jo për mungesë të drejtash por për shkaqe ekonomike, ashtu si kanë ikur shqipëtarët gjatë viteve të 90-ta, edhe tani mund të ikin, sepe niveli i korrupsionit, mungesa e vizionit për zhvillim ekonomik, mungesa e resurseve tjera, do të jenë faktorë te migrimeve. Po ku të shkojnë shqiptarët kur veç në Zvicërr janë, menjëherë pas gjermanëve, francezëve dhe italianëve, apo këtu bashkangjiten pesë million shqiptarë të asimiluar në Turqi, 600 000 shqiptarëve të asimiluar ne Greqi, apo t’u bashkangjiten atyre në Ukrainë. Çka nëse mërgata shqiptare kthehet në Kosovë në numrin e lartëcekur, këtë nuk do të na e lejojnë kurse sërbët flasin për 250 000 serbë të ikur nga Kosova pas përfundimit të luftës. Sa prej tyre ishin milicia, paramilitarë dhe ushtria e Jugosllavisë së parafundit? Dhe kur u flet Ahtisari për krimi-trashigiminë e tyre botërisht të njohur, grupi i tyre negociues, kisha ngrisin zërin, ofendohen, në vend që të pendohen dhe të kërkojnë falje. Gjermania ende i vuan pasojat e nazizmit. Rasti i Gunther Grass-it p.sh. njeriu shkruan autobiografi dhe pendohet që ishte i rekrutuar pa dëshirën e tij e SS, kurse sërbët po i sheh bota se si e inicuan 17 marsin, me vrasjen e fëmijëve shqiptarë dhe askush nuk I ndëshkon por i shpërblen me koncesione. Ndoshta kjo është ajo që i mban ata të forte. Dy Hebrenjë rrahen ne Sërbi nuk ka reagime për antisemitizëm, kurse dy hebrenj të kidnapuar në Lindjen e Mesme, nxisin një luftë të përgjakshme. Absolutisht nuk e përkrah Hezbollahun njëlloj si nuk i përkrah veprimet e qeverisë së Izraelit për vrasjen e civilëve Libanezë.
Njerëzit thjeshtë pyeten si është i mundur Tajvani, Kuvajti, Liternshtajni, San Marino, e Kosova nuk është e mundur.
Njerëzit pyeten pse një figure fetare si Artemije përzihet në politikë dhe e shfrytëzon vakuumin e prijësëve tjerë fetarë ne Kosovë, dhe ende luan me letra se po e mbron krishterimin ne Evropë. Se çfarë muslimanë janë kosovarët e di më mirë Evropa dhe Amerika se sa vetë kosovarët. Unë nuk e kuptoj për çfarë krishterizëm flet Artemije kur priftërinjët e tij i bekonin tigrat e Arkanit për vrasje të fëmijëve shqiptarë në Kosovë ashtu si nuk i kuptoj kamikëzët e Hamasit dhe grupeve të tjera për çfarë islam flasin.
Për çka ka nevojë Kosova?
Kosova ka nevojë për Kosovën, për kosovarët, Kosova ka nevojë për popull dhe të pushojë së ekzistuari si fis, kosova ka nevojë për lidership moral i cili nuk do ta pijë gjakun e popullit, i cili nuk do ti thajë gjepat e popullit, i cili duhet t’i vijë turp se e punon atë që nuk e di, i cili duhet të përkulet për gjakun e dëshmorëve, i cili duhet t’u shtrijë dorë të varfërve, t’u shtrijë dorën minoriteteve, jo pse bashkësia nderkombëtare ua imponon këtë po, pse janë njerëz dhe kanë gjak dhe të njejtën ajër e të njejtat rrezet e diellit i marrin, pse kështu në pozitë e kthejnë nderin e mikëpritjes dhe bujarisë shqiptare, e cila mbahet në mendë vetëm si emër.
Kosovës i duhet feja e jo ketmanet, kosovës i duhet edebi (edukata tradicionale familjare), kosovës i duhet arsimi bashkohorë, kosovës i duhen njerëz të NDERSHËM me germa të mëdha, kosovës i duhet flakja e paragjykimeve, kosovës i duhet rrinia e cila pëlcet nga origjinaliteti si rrushi i pjekur, kosovës i duhet arti i cili buron nga zemra e artisitit e jo ai me t’nime e me t’pame, Kosovës i duhen nënat, të cilat u qesin fëmijëve të tyre guraleca në këpuca për t’i trajnuar dhe për t’i testuar, nëse nuk janë për vete nuk janë edhe për të tjetrë, kosovës i duhet sinqeriteti e jo hamendje e të qenit të sinqertë, Kosovës i duhet dashuria sepse dashuria nuk është mekat edhe pse me kot përpiqen ta bëjnë, Kosovës i duhet nëna t’i tregojë që të pregatitet për menstruacionet, kosovës i duhet baba që ta mësojë para se te hyjë dhëndër, Kosovës i duhet femija që u nis me hënën e plotë dhe krejt në fund kosovës i duhet i zoti i shtëpisë, i cili nuk lun kumon e nuk pi deri sa familja hanë bukë të përvlume me çaj, dhe në fund të krejt-it Kosovës i duhet mëngjesi dhe uji i ftohët sytë me i shpërla, Kosova po e dëshmon se vështirë është me qenë popull sepse këtë e ka huq në shek. e XIX-të.
Çka pas?
Në rast të dramës së ekzodit masiv të sërbëve, shqiptarët më së pakti duhet të gezohen, ndërsa një ngjarje e tillë nuk është larg mendësh, sepse sërbët e kosovës, aq shumë janë të manipuluar nga Beogradi sa s’bën. Zyrtarët e qendrës për koordinim të Kosovës dhe Metohisë, paguhen 3-4 fish më shumë se profesorët e universitetit në Beograd dhe shërbejnë si agjentë për të krijuar klimën e pakënaqësisë tek popullata sërbe e kosovës. Dhe të gjithë këta janë krahu i Koshtunicës, i cili ende jeton në remenishencat e lavdisë së sërbisë së viteve te 90-ta dhe zëri i imët i demkracisë sërbe tek Tadiqi, dhe Qedomir Jovanoniq pothuajse është i padëgjueshëm nga mazhoranca sërbe, e cila ushqehet me predikimet e kishës mediale millosheviqiane të RTS-it.
Është paradoksal fakti se guximi demokratik në Sërbi është shumë feminin ( Biljana Kovaçeviq-Vuço, Sonja Biserko, Natasha Kandiq) dhe një i ri si Qedomir Jovanoviq. Po të ishte gjallë Millosheviqi do ta kishte likuiduar ashtu si e likuidoi mikun familiar Quruviën, por mos likuidimi i zërit demokratik femëror, dëshmon se mentaliteti i ballkanit, femrën nuk e bën hesap dhe si e tillë ajo mbieton për t’u kërcënuar tani kur është uji i turbullt.
Në Zllatibor është i vendosur fshati Kremna dhe në Sërbi disa ribotime të profecive të Kremnës dolën në shesh. Familja Tarabiq nga Kremna, dha dy parashikues të cilët përjetuan vizione të asaj çka po ndodh sot, si; zbulimi i trenit telefonit, sërbisë së vogël e cila do të jetë aq sa të gjithe sërbët do të tubohen nën një dardhë, humbja e Kosovës, lufta e tretë botërore etj, etj. Shumica e sërbëve ishin skeptikë për profecitë e Tarabiqëve të shek. –XIX-të por shumica e profecive u realizua. Meqë po del kështu dhe prej 99-tës, Kosovën nuk e qeverisë Sërbia dhe Kosova po kalon nëpër urën e demokracisë globale, është e natyrshme, se vështirësitë të cilat po i përjetojmë janë tepër të rënda, e para sepse nuk kemi traditë shtetëformuese, mentaliteti i strukturave udhëheqëse nuk është në raport me trendin e zhvillimeve demokratike, përvoja e pakët institucionale dhe trashigimia tradicionale e lidershipit patrenalistikë, pastaj resurse të pashfrytëzuara njerëzore dhe natyrore, mungesa e vizionit për një të ardhme të shëndoshë dhe stabile, mungesa e përvojës për ndërtimin e strategjisë zhvillimore në çdo nivel, për një afat kohor prej dekadash etj.
Bëhu ti ndryshimi të cilin dëshiron ta shohësh në botë- thotë Mahatma Gandi.
Ne mjaftë kemi ndryshuar por nuk guxojmë të mbesim në mes të rrugës.
Fahredin Shehu
PROFECIA E BARDHË PËR DITË TË ZEZA
Hapshëm presim secilin lajm rreth statusit përfundimtar të kosovës. Çkado që do të thotë Ahtisari, Janusz Bugajski, Daniel Server, ngjashëm si në kohën e bombardimeve të NATO-s, pritnim çka thoshte Jeamie Shea, BBC, CNN DW etj. Tani e gjithë kjo po na vjen si përsëritje e etheve të luftës ku nuk na dihet fati.
Kosova ashtu si është diqysh, do të bëhet një vend me status diqysh, sepse edhe ne jemi diqysh.
Që në fillim të UNMIK-ut ashtu edhe në mbarim të tij, u manifestuan fenomenet që për herë të parë ndodhën në botë, prandaj edhe satatusin do ta kemi ashtu si nuk e ka askush në botë.
Veç të reflektojmë rreth UNMIK Travel Document, të cilin ne kemi zakon me i thënë pasaport, do të kuptojmë lekcionin të cilin na e dhanë. Një dokument legal që e lëshon organizata botërore, nuk pranohet në asnjë vend anëtar i po kësaj organizate. Ne po përpiqemi ta zëm një vend në këtë organizatë, por çka nëse e fitojmë? Cili prej shteteve do të na pranoj.
Ne jemi dëshmitar si të paaftë për të udhëhequr, që në fillim të UNMIK-ut. Edhe tani po e vazhdojmë këtë.
I lexuam lajmet për veturat e shtrenjta të ministrave, të telefonatave të shtrenjta të shoferave të tyre, pastaj KEK-u, tenderat dhe shumë e shumë probleme tjera si 17 marsi 2004, tevona ai farë decentralizimi i cili po na vjen absolutisht në kundërshtim më atë vizionin KOSOVA MULTIETNIKE, kurse ai po na del monoetnik, njëfarë autonomie dhe krejt kjo derisa populli bën sehir, tërësisht i hutuar si jetim në kërkim të mbeshtetjes.
E ku? Në cilin skut me u ul?
Në rastin e shpalljes së pavarësisë sërbët do ta inskenojnë egzodin masiv, për të dalur në tituj kryesor të mediave botërore, duke u arsyetuar për mungesë të të drejtave të pakicave, lirisë së lëvizjes etj. Mund të ikin edhe turqit edhe boshnjakët, jo për mungesë të drejtash por për shkaqe ekonomike, ashtu si kanë ikur shqipëtarët gjatë viteve të 90-ta, edhe tani mund të ikin, sepe niveli i korrupsionit, mungesa e vizionit për zhvillim ekonomik, mungesa e resurseve tjera, do të jenë faktorë te migrimeve. Po ku të shkojnë shqiptarët kur veç në Zvicërr janë, menjëherë pas gjermanëve, francezëve dhe italianëve, apo këtu bashkangjiten pesë million shqiptarë të asimiluar në Turqi, 600 000 shqiptarëve të asimiluar ne Greqi, apo t’u bashkangjiten atyre në Ukrainë. Çka nëse mërgata shqiptare kthehet në Kosovë në numrin e lartëcekur, këtë nuk do të na e lejojnë kurse sërbët flasin për 250 000 serbë të ikur nga Kosova pas përfundimit të luftës. Sa prej tyre ishin milicia, paramilitarë dhe ushtria e Jugosllavisë së parafundit? Dhe kur u flet Ahtisari për krimi-trashigiminë e tyre botërisht të njohur, grupi i tyre negociues, kisha ngrisin zërin, ofendohen, në vend që të pendohen dhe të kërkojnë falje. Gjermania ende i vuan pasojat e nazizmit. Rasti i Gunther Grass-it p.sh. njeriu shkruan autobiografi dhe pendohet që ishte i rekrutuar pa dëshirën e tij e SS, kurse sërbët po i sheh bota se si e inicuan 17 marsin, me vrasjen e fëmijëve shqiptarë dhe askush nuk I ndëshkon por i shpërblen me koncesione. Ndoshta kjo është ajo që i mban ata të forte. Dy Hebrenjë rrahen ne Sërbi nuk ka reagime për antisemitizëm, kurse dy hebrenj të kidnapuar në Lindjen e Mesme, nxisin një luftë të përgjakshme. Absolutisht nuk e përkrah Hezbollahun njëlloj si nuk i përkrah veprimet e qeverisë së Izraelit për vrasjen e civilëve Libanezë.
Njerëzit thjeshtë pyeten si është i mundur Tajvani, Kuvajti, Liternshtajni, San Marino, e Kosova nuk është e mundur.
Njerëzit pyeten pse një figure fetare si Artemije përzihet në politikë dhe e shfrytëzon vakuumin e prijësëve tjerë fetarë ne Kosovë, dhe ende luan me letra se po e mbron krishterimin ne Evropë. Se çfarë muslimanë janë kosovarët e di më mirë Evropa dhe Amerika se sa vetë kosovarët. Unë nuk e kuptoj për çfarë krishterizëm flet Artemije kur priftërinjët e tij i bekonin tigrat e Arkanit për vrasje të fëmijëve shqiptarë në Kosovë ashtu si nuk i kuptoj kamikëzët e Hamasit dhe grupeve të tjera për çfarë islam flasin.
Për çka ka nevojë Kosova?
Kosova ka nevojë për Kosovën, për kosovarët, Kosova ka nevojë për popull dhe të pushojë së ekzistuari si fis, kosova ka nevojë për lidership moral i cili nuk do ta pijë gjakun e popullit, i cili nuk do ti thajë gjepat e popullit, i cili duhet t’i vijë turp se e punon atë që nuk e di, i cili duhet të përkulet për gjakun e dëshmorëve, i cili duhet t’u shtrijë dorë të varfërve, t’u shtrijë dorën minoriteteve, jo pse bashkësia nderkombëtare ua imponon këtë po, pse janë njerëz dhe kanë gjak dhe të njejtën ajër e të njejtat rrezet e diellit i marrin, pse kështu në pozitë e kthejnë nderin e mikëpritjes dhe bujarisë shqiptare, e cila mbahet në mendë vetëm si emër.
Kosovës i duhet feja e jo ketmanet, kosovës i duhet edebi (edukata tradicionale familjare), kosovës i duhet arsimi bashkohorë, kosovës i duhen njerëz të NDERSHËM me germa të mëdha, kosovës i duhet flakja e paragjykimeve, kosovës i duhet rrinia e cila pëlcet nga origjinaliteti si rrushi i pjekur, kosovës i duhet arti i cili buron nga zemra e artisitit e jo ai me t’nime e me t’pame, Kosovës i duhen nënat, të cilat u qesin fëmijëve të tyre guraleca në këpuca për t’i trajnuar dhe për t’i testuar, nëse nuk janë për vete nuk janë edhe për të tjetrë, kosovës i duhet sinqeriteti e jo hamendje e të qenit të sinqertë, Kosovës i duhet dashuria sepse dashuria nuk është mekat edhe pse me kot përpiqen ta bëjnë, Kosovës i duhet nëna t’i tregojë që të pregatitet për menstruacionet, kosovës i duhet baba që ta mësojë para se te hyjë dhëndër, Kosovës i duhet femija që u nis me hënën e plotë dhe krejt në fund kosovës i duhet i zoti i shtëpisë, i cili nuk lun kumon e nuk pi deri sa familja hanë bukë të përvlume me çaj, dhe në fund të krejt-it Kosovës i duhet mëngjesi dhe uji i ftohët sytë me i shpërla, Kosova po e dëshmon se vështirë është me qenë popull sepse këtë e ka huq në shek. e XIX-të.
Çka pas?
Në rast të dramës së ekzodit masiv të sërbëve, shqiptarët më së pakti duhet të gezohen, ndërsa një ngjarje e tillë nuk është larg mendësh, sepse sërbët e kosovës, aq shumë janë të manipuluar nga Beogradi sa s’bën. Zyrtarët e qendrës për koordinim të Kosovës dhe Metohisë, paguhen 3-4 fish më shumë se profesorët e universitetit në Beograd dhe shërbejnë si agjentë për të krijuar klimën e pakënaqësisë tek popullata sërbe e kosovës. Dhe të gjithë këta janë krahu i Koshtunicës, i cili ende jeton në remenishencat e lavdisë së sërbisë së viteve te 90-ta dhe zëri i imët i demkracisë sërbe tek Tadiqi, dhe Qedomir Jovanoniq pothuajse është i padëgjueshëm nga mazhoranca sërbe, e cila ushqehet me predikimet e kishës mediale millosheviqiane të RTS-it.
Është paradoksal fakti se guximi demokratik në Sërbi është shumë feminin ( Biljana Kovaçeviq-Vuço, Sonja Biserko, Natasha Kandiq) dhe një i ri si Qedomir Jovanoviq. Po të ishte gjallë Millosheviqi do ta kishte likuiduar ashtu si e likuidoi mikun familiar Quruviën, por mos likuidimi i zërit demokratik femëror, dëshmon se mentaliteti i ballkanit, femrën nuk e bën hesap dhe si e tillë ajo mbieton për t’u kërcënuar tani kur është uji i turbullt.
Në Zllatibor është i vendosur fshati Kremna dhe në Sërbi disa ribotime të profecive të Kremnës dolën në shesh. Familja Tarabiq nga Kremna, dha dy parashikues të cilët përjetuan vizione të asaj çka po ndodh sot, si; zbulimi i trenit telefonit, sërbisë së vogël e cila do të jetë aq sa të gjithe sërbët do të tubohen nën një dardhë, humbja e Kosovës, lufta e tretë botërore etj, etj. Shumica e sërbëve ishin skeptikë për profecitë e Tarabiqëve të shek. –XIX-të por shumica e profecive u realizua. Meqë po del kështu dhe prej 99-tës, Kosovën nuk e qeverisë Sërbia dhe Kosova po kalon nëpër urën e demokracisë globale, është e natyrshme, se vështirësitë të cilat po i përjetojmë janë tepër të rënda, e para sepse nuk kemi traditë shtetëformuese, mentaliteti i strukturave udhëheqëse nuk është në raport me trendin e zhvillimeve demokratike, përvoja e pakët institucionale dhe trashigimia tradicionale e lidershipit patrenalistikë, pastaj resurse të pashfrytëzuara njerëzore dhe natyrore, mungesa e vizionit për një të ardhme të shëndoshë dhe stabile, mungesa e përvojës për ndërtimin e strategjisë zhvillimore në çdo nivel, për një afat kohor prej dekadash etj.
Bëhu ti ndryshimi të cilin dëshiron ta shohësh në botë- thotë Mahatma Gandi.
Ne mjaftë kemi ndryshuar por nuk guxojmë të mbesim në mes të rrugës.
Fahredin Shehu
Recension per Pikturat e Artan Balajt
The Glorification of Divine image
What he wants to tell us with his language of colors and creativity is akin to silent infrasonic chiming with the images from within projected into canvas. Artan Balaj emerges in the time when visual Arts in Kosova oscillates between visible and invisible, lethargy and peculiar rebellion, between that in what we are used to name traditional and contemporary with his seal stamping idiosyncratic accent in transformed drawing from classicism into shape and fussed medium that he consumes with the articulated craftsmanship and inspiration from real, surreal, till occultist abstraction, which distinguishes him from other artists in its quintessence, distinguishes him also on his transcendental lyricism and urban engagement for illumination of his art and similar in the hush and actual cultural paralyses.
From all what the art consumer might grasp; is esoteric, sacral dimension in the possible presentation of silent reality, displaying infra and ultrasonic vibrations in the form of drawing of electromagnetic waves of sound, which peaks us with the tongue of bells, to awake us fro lethargy, then through reflections (Albedo effect), through fear, reality and meta-reality which pulled as a theatre curtains and says all play in refined artistic language, manifesting collective silence on diverse phenomenon of biologic nature(spermatozoids and ovum), physical nature (sounds and forms), spiritual nature (fear, darkness and light) and optical (color, nuance and perspective) which emerges as a first material layer manifested in canvas.
What for me makes Artan Balaj, distinst, is combinatory craft of styles, mediums, techniques, individual artistic liberty, courage and lyricism of this expression and absoluteness in his creativity, which inaugurates the tracks and offers options to newer generations, not pioneering in something new but as a proclamation of something different seeing plentitude of space in the artistic sky, to illuminate another star and glorify that Divine image.
Fahredin Shehu
May 2006-April 2007
Rahovec-Prishtine
--------------------------------------------------
Glorifikimi i imazhit hyjnor
Ajo çka dëshiron të na thotë me gjuhën e tij të ngjyrave dhe kreativitetit, sikur kumbon heshtëshëm me vale infrazanore dhe imazhe nga mbrendësia e tij e projektuar në pëlurë, Artan Balaj na vjen në kohën kur arti pamor në Kosovë oscilon ndërmjet të dukshmes dhe të padukshmes, letargjisë dhe rebelimit të mirëfillët, ndërmjet asaj që jemi mësuar t’i themi tradicionale dhe bashkëkohore me vulen e tij duke vënë theks të veçantë në vizatimin e transformuar nga klasicizmi, në trajtën dhe mediumin e kombinuar të cilin me sukes e konsumon për ta artikuluar mjeshtrinë dhe frymëzimin në formën reale, surreale e deri te abstrakcioni okult, gjë që ate e dallon nga artistët tjerë në kuintesencë, e dallon edhe për kah lirika transcendetnatle dhe angazhimi urban për iluminimin e artitit të tij dhe të ngjajshëm në heshtjen dhe paralizën aktuale kulturore.
Prej gjithëe asaj që mund të vërej një pëlqyes arti, është dimensioni sakral esoterik, në të mundshmen e prezantimit të një realiteti të heshtur, duke na i shfaqur vibrimet infra dhe ultrazanore në formë të vizatimit elektromagnetik të valeve të zërit, të cilat na flasin me gjuhën e këmbanës, për të na zgjuar nga letargjia, pastaj nëpërmjet refleksioneve (efektit të Albedos), të frikës, realitetit dhe një meta-realiteti i cili si perdet e teatros tërhiqet dhe e thotë tërë shfaqjen në gjuhën e rafinuar artistike, e manifeston heshtjen kolektive për fenomenet e ndryshme të natyrës biologjike (spermatozoidet dhe vezorët), të natyrës fizike (zërat dhe format), të natyrës shpirtërore (frikën, errësirën dhe dritën) dhe të asaj optike (ngjyra, nuanca dhe perspektiva) që del si shtresë e parë materiale, e dukshme, e manifestuar në pëlhurë.
Ajo që për mua, Artan Balajn, e bën të veçantë, është mjeshtria kombinatorike e stileve, mediumeve, teknikave, liria individuale artistike, guximi dhe lirika e kësaj shprehjeje dhe siguria në kreativitetin e vetë, e cila hap shtigje dhe jep opcione gjeneratave më të reja, jo si themelues i dickasë së re, por si proklamues i dickasë ndryshe, duke e parë hapsirën e mjaftueshme në qiellin artistik, për ta iluminuar edhe një yll dhe për ta madhështuar atë imazh Divin.
Fahredin Shehu
maj 2006-prill 2007
Rahovec-Prishtine
--------------------------------------------------
What he wants to tell us with his language of colors and creativity is akin to silent infrasonic chiming with the images from within projected into canvas. Artan Balaj emerges in the time when visual Arts in Kosova oscillates between visible and invisible, lethargy and peculiar rebellion, between that in what we are used to name traditional and contemporary with his seal stamping idiosyncratic accent in transformed drawing from classicism into shape and fussed medium that he consumes with the articulated craftsmanship and inspiration from real, surreal, till occultist abstraction, which distinguishes him from other artists in its quintessence, distinguishes him also on his transcendental lyricism and urban engagement for illumination of his art and similar in the hush and actual cultural paralyses.
From all what the art consumer might grasp; is esoteric, sacral dimension in the possible presentation of silent reality, displaying infra and ultrasonic vibrations in the form of drawing of electromagnetic waves of sound, which peaks us with the tongue of bells, to awake us fro lethargy, then through reflections (Albedo effect), through fear, reality and meta-reality which pulled as a theatre curtains and says all play in refined artistic language, manifesting collective silence on diverse phenomenon of biologic nature(spermatozoids and ovum), physical nature (sounds and forms), spiritual nature (fear, darkness and light) and optical (color, nuance and perspective) which emerges as a first material layer manifested in canvas.
What for me makes Artan Balaj, distinst, is combinatory craft of styles, mediums, techniques, individual artistic liberty, courage and lyricism of this expression and absoluteness in his creativity, which inaugurates the tracks and offers options to newer generations, not pioneering in something new but as a proclamation of something different seeing plentitude of space in the artistic sky, to illuminate another star and glorify that Divine image.
Fahredin Shehu
May 2006-April 2007
Rahovec-Prishtine
--------------------------------------------------
Glorifikimi i imazhit hyjnor
Ajo çka dëshiron të na thotë me gjuhën e tij të ngjyrave dhe kreativitetit, sikur kumbon heshtëshëm me vale infrazanore dhe imazhe nga mbrendësia e tij e projektuar në pëlurë, Artan Balaj na vjen në kohën kur arti pamor në Kosovë oscilon ndërmjet të dukshmes dhe të padukshmes, letargjisë dhe rebelimit të mirëfillët, ndërmjet asaj që jemi mësuar t’i themi tradicionale dhe bashkëkohore me vulen e tij duke vënë theks të veçantë në vizatimin e transformuar nga klasicizmi, në trajtën dhe mediumin e kombinuar të cilin me sukes e konsumon për ta artikuluar mjeshtrinë dhe frymëzimin në formën reale, surreale e deri te abstrakcioni okult, gjë që ate e dallon nga artistët tjerë në kuintesencë, e dallon edhe për kah lirika transcendetnatle dhe angazhimi urban për iluminimin e artitit të tij dhe të ngjajshëm në heshtjen dhe paralizën aktuale kulturore.
Prej gjithëe asaj që mund të vërej një pëlqyes arti, është dimensioni sakral esoterik, në të mundshmen e prezantimit të një realiteti të heshtur, duke na i shfaqur vibrimet infra dhe ultrazanore në formë të vizatimit elektromagnetik të valeve të zërit, të cilat na flasin me gjuhën e këmbanës, për të na zgjuar nga letargjia, pastaj nëpërmjet refleksioneve (efektit të Albedos), të frikës, realitetit dhe një meta-realiteti i cili si perdet e teatros tërhiqet dhe e thotë tërë shfaqjen në gjuhën e rafinuar artistike, e manifeston heshtjen kolektive për fenomenet e ndryshme të natyrës biologjike (spermatozoidet dhe vezorët), të natyrës fizike (zërat dhe format), të natyrës shpirtërore (frikën, errësirën dhe dritën) dhe të asaj optike (ngjyra, nuanca dhe perspektiva) që del si shtresë e parë materiale, e dukshme, e manifestuar në pëlhurë.
Ajo që për mua, Artan Balajn, e bën të veçantë, është mjeshtria kombinatorike e stileve, mediumeve, teknikave, liria individuale artistike, guximi dhe lirika e kësaj shprehjeje dhe siguria në kreativitetin e vetë, e cila hap shtigje dhe jep opcione gjeneratave më të reja, jo si themelues i dickasë së re, por si proklamues i dickasë ndryshe, duke e parë hapsirën e mjaftueshme në qiellin artistik, për ta iluminuar edhe një yll dhe për ta madhështuar atë imazh Divin.
Fahredin Shehu
maj 2006-prill 2007
Rahovec-Prishtine
--------------------------------------------------
Readiness to die for essential rights
Readiness to die for essential rights
Kosova, a glimpse of proper understanding
Fahredin Shehu
February 2007
It was March 2004 that returned attention of International Community after 1998-1999 war in Kosova. The March riots will remain in the memory of local and international community as a revolt against Status Quo that left people hoping better future with the week substratum beneath the feet.
From the perspective of Majority Albanian population who strive for ages to release first from Ottomans and afterwards from Pan-Slavic occupation and further tendencies i.e. Serbian greed for territory that mythologized Kosovo as a Cradle of Serbian Spirituality akin to Saddam Hussein’s occupation of Kuwait in the famous Gulf war, was perceived with the eyes of maturity that they are ready to stand still on the feet and join the European stream equal to the Montenegrins, Macedonians, Croats, Slovenes etc as part of Former Yugoslavia not the one artificially handcrafted by Xavier Solana, known as Serbia and Montenegro.
The March riots in the Albanian mind are a rebellion against undetermined Status first of all then against economic devastations inherited from the war and later strongly supported by UN administration with no vision for development and complete lack of moral leadership. Now we have the richest territory in the Balkans and the poorest people in it. Now we have the biggest injustice in Europe from 1913 till now and yet continuing to live with the fear that what Solana did with Serbia and Montenegro elemental-State creature, Ahtisari will do similar with Kosova, through ethnical decentralization whereas it was foreseen to be a Multi ethnic society as a part of European Family in a further integration.
No one can justify the violence of human rights; cultural rights etc. but if you don’t have rights for yourself you have simply nothing to offer to minorities and this riots have consequently damaged poor economy of Kosova by burning Serbian Orthodox Churches which were preserved even during the war by KLA (Kosova Liberation Army) soldiers now after the war we have from the first glance the phenomenon of religious hatred but in fact it was a revolt and revenge because Albanians believe that Serbs are very much keen to Churches, who left behind a hundreds of burned Mosques, burned houses, raped women, missing persons etc. The problem is that people have short memory they only remember 2004 and very easily or deliberately forgot 60-ties of Rankovic regime, 90-ties of Milosevic regime, 1998-1999 war etc. In fact Churches were used for political and nationalistic purposes. It was well known slogan of Slobodan Milosevic that wherever is a Serbian grave and a church that is a Serbian Land and he fought for unification of Serbian Lands??? throughout Yugoslavia beginning from Slovenia to end in Kosova.
There is a village of 400 inhabitants (Velika Hoca-Rahovec Municipality) in South East of Kosova which have 13 churches (houses reverted to churches) but that is not the part of decentralization as the village is only known for vineyards and grape production. You guess why? It was Serbian propaganda particularly Serbian Orthodox Church propaganda to project the Kosova conflict as religious, but they did not succeed, as it’s well known that Albanian have two major confessions; Muslim (Sunni and Sufi) and Christian (Catholic, Protestant and Orthodox) and they are represented according to their capabilities not according to their religious affiliations. For instance the president of Kosovo assembly is Catholic. Interesting phenomenon is that Serbian Theocratic leaders are the only who merges the politics with religion, and use the religion for political purposes, at least this is the opinion of majority in Balkan particularly after Bishop Artemije’s last attempt to give fake picture to American Christian leaders.
10th February 2006 demonstrations of VETVENDOSJA (A youth movement for Self-determination), led by Albin Kurti, showed the readiness of Albanians to die for their rights. There were two killed and many injured by UNMIK and Kosova Police. It is in fact a revolt and dissatisfaction with Marti Ahtisari’s package for Final Kosova Status, dissatisfaction with Albanian Negotiation Team, Corrupted governance of Albanian leaders, Nepotism and Tribe mentality, Unemployment, Poverty etc.
And there is in Albanian sub-conscience that if Jews strived to have their land for about 2000 years and they got the state of Israel, we can do the same and have our Land to govern without violating the rights of others to live safe and sound in a democratic and Multi ethnic Kosova. Albanians have long experience and they believe that… today you host a Serb, tomorrow he becomes your Patron. That’s why the trust-building process will last long, because the democratic voice in Serbia is suppressed and it so feminine, as Natasa Kandic, Liljana Kovacevic- Vuco, Sonja Biserko and one youngster Cedomir Jovanovic who represents tinny minority of liberalism in Serbia and bearing in mind that Balkan Leadership is so masculine we can understand that the feminine voice is undervalued.
It was the last time during Tito rule that Albanians believed in Tito’s slogan The United Brotherhood, which kept artificially different ethnicities in Self-government Socialism. After the disintegration of Yugoslavia, there’s no purpose for Albanians to remain in, as Serbs use to say, SOLANIA (Serbia and Montenegro, as the last benevolent attempt of Xavier Solana to preserve a fossil of former Yugoslavia), particularly after the independence of Montenegro.
People here are distracted with the fact that Serbia is caressed by International Community beside the atrocities and genocidal heritage. Serbia should recuperate war damages to Slovenia, Croatia, Bosnia and Kosova, just as reminder we could underline Vukovar, Srebrenica and Racak then Karadzic and Maldic case and lack of cooperation with the Hague Tribunal. The problem remains in a collective conscience of guilt, very differently from German collective conscience of Nazi past who consciously gave up from it in a very civilized manner.
Now, the heterogeneous population in Kosova is waiting the resolution of the last Balkan snarl, each in their own hopes and expectations and seems ready for eruption in any time if there will be any unsatisfactorily result of Negotiations for Final Status of Kosova.
.
Kosova, a glimpse of proper understanding
Fahredin Shehu
February 2007
It was March 2004 that returned attention of International Community after 1998-1999 war in Kosova. The March riots will remain in the memory of local and international community as a revolt against Status Quo that left people hoping better future with the week substratum beneath the feet.
From the perspective of Majority Albanian population who strive for ages to release first from Ottomans and afterwards from Pan-Slavic occupation and further tendencies i.e. Serbian greed for territory that mythologized Kosovo as a Cradle of Serbian Spirituality akin to Saddam Hussein’s occupation of Kuwait in the famous Gulf war, was perceived with the eyes of maturity that they are ready to stand still on the feet and join the European stream equal to the Montenegrins, Macedonians, Croats, Slovenes etc as part of Former Yugoslavia not the one artificially handcrafted by Xavier Solana, known as Serbia and Montenegro.
The March riots in the Albanian mind are a rebellion against undetermined Status first of all then against economic devastations inherited from the war and later strongly supported by UN administration with no vision for development and complete lack of moral leadership. Now we have the richest territory in the Balkans and the poorest people in it. Now we have the biggest injustice in Europe from 1913 till now and yet continuing to live with the fear that what Solana did with Serbia and Montenegro elemental-State creature, Ahtisari will do similar with Kosova, through ethnical decentralization whereas it was foreseen to be a Multi ethnic society as a part of European Family in a further integration.
No one can justify the violence of human rights; cultural rights etc. but if you don’t have rights for yourself you have simply nothing to offer to minorities and this riots have consequently damaged poor economy of Kosova by burning Serbian Orthodox Churches which were preserved even during the war by KLA (Kosova Liberation Army) soldiers now after the war we have from the first glance the phenomenon of religious hatred but in fact it was a revolt and revenge because Albanians believe that Serbs are very much keen to Churches, who left behind a hundreds of burned Mosques, burned houses, raped women, missing persons etc. The problem is that people have short memory they only remember 2004 and very easily or deliberately forgot 60-ties of Rankovic regime, 90-ties of Milosevic regime, 1998-1999 war etc. In fact Churches were used for political and nationalistic purposes. It was well known slogan of Slobodan Milosevic that wherever is a Serbian grave and a church that is a Serbian Land and he fought for unification of Serbian Lands??? throughout Yugoslavia beginning from Slovenia to end in Kosova.
There is a village of 400 inhabitants (Velika Hoca-Rahovec Municipality) in South East of Kosova which have 13 churches (houses reverted to churches) but that is not the part of decentralization as the village is only known for vineyards and grape production. You guess why? It was Serbian propaganda particularly Serbian Orthodox Church propaganda to project the Kosova conflict as religious, but they did not succeed, as it’s well known that Albanian have two major confessions; Muslim (Sunni and Sufi) and Christian (Catholic, Protestant and Orthodox) and they are represented according to their capabilities not according to their religious affiliations. For instance the president of Kosovo assembly is Catholic. Interesting phenomenon is that Serbian Theocratic leaders are the only who merges the politics with religion, and use the religion for political purposes, at least this is the opinion of majority in Balkan particularly after Bishop Artemije’s last attempt to give fake picture to American Christian leaders.
10th February 2006 demonstrations of VETVENDOSJA (A youth movement for Self-determination), led by Albin Kurti, showed the readiness of Albanians to die for their rights. There were two killed and many injured by UNMIK and Kosova Police. It is in fact a revolt and dissatisfaction with Marti Ahtisari’s package for Final Kosova Status, dissatisfaction with Albanian Negotiation Team, Corrupted governance of Albanian leaders, Nepotism and Tribe mentality, Unemployment, Poverty etc.
And there is in Albanian sub-conscience that if Jews strived to have their land for about 2000 years and they got the state of Israel, we can do the same and have our Land to govern without violating the rights of others to live safe and sound in a democratic and Multi ethnic Kosova. Albanians have long experience and they believe that… today you host a Serb, tomorrow he becomes your Patron. That’s why the trust-building process will last long, because the democratic voice in Serbia is suppressed and it so feminine, as Natasa Kandic, Liljana Kovacevic- Vuco, Sonja Biserko and one youngster Cedomir Jovanovic who represents tinny minority of liberalism in Serbia and bearing in mind that Balkan Leadership is so masculine we can understand that the feminine voice is undervalued.
It was the last time during Tito rule that Albanians believed in Tito’s slogan The United Brotherhood, which kept artificially different ethnicities in Self-government Socialism. After the disintegration of Yugoslavia, there’s no purpose for Albanians to remain in, as Serbs use to say, SOLANIA (Serbia and Montenegro, as the last benevolent attempt of Xavier Solana to preserve a fossil of former Yugoslavia), particularly after the independence of Montenegro.
People here are distracted with the fact that Serbia is caressed by International Community beside the atrocities and genocidal heritage. Serbia should recuperate war damages to Slovenia, Croatia, Bosnia and Kosova, just as reminder we could underline Vukovar, Srebrenica and Racak then Karadzic and Maldic case and lack of cooperation with the Hague Tribunal. The problem remains in a collective conscience of guilt, very differently from German collective conscience of Nazi past who consciously gave up from it in a very civilized manner.
Now, the heterogeneous population in Kosova is waiting the resolution of the last Balkan snarl, each in their own hopes and expectations and seems ready for eruption in any time if there will be any unsatisfactorily result of Negotiations for Final Status of Kosova.
.
Exopse in Cairo, International Conference on IBN KHALDUN
Politics, Religion, Arrogance, State.
By
Fahredin Shehu
fahredin.shehu@gmail.com
oxor@30gigs.com
+377 44 255 091
Executive Director
Center for promotion of intercultural dialogue
Mother Theresa Street- Prishtina- Kosovë
Talking about politics today isn’t that easy from the perspective of normal inhabitant in a specific area. In the Balkan for instance, as many dialogues are running on, one can simply lie down and observe the power of politics dealing with the human lives. In many discussions either you want to stay out of politics or not dealing with it, you realize that although you don’t want to be involved in the politics, the Politics is dealing with you in a most bizarre way.
The existence of many nations (read small nations), who went through the most tiny paths of biological existence, beginning with the lack of understanding and tolerance, consequently born radicalism, xenophobia, radical nationalism, mass expatriation (Kosova case) and genocide, (the case of Bosnia and Herzegovina), made the Politics a real looser for considering it as a tool in conflict resolution. Yet the power, force and arm response, run by the world power countries, proved the efficiency of conflict resolution in single sided solutions without IJMAH (consensus) in Balkan case, disregarding the regional interest of certain Power country.
Now creation of small states is stipulated in setting up a sound environment for co-existence in multi-ethnic, multi- religious, multi-cultural open democratic societies, which is not easy in almost every case.
Does it consider the democratic values like the struggle of majority to release from the oppression of the minority? Does it offer to majority the groundwork for mentality change? It’s difficult to say so. It all depends on human social organization. Because it depends on certain cultural legacy, religious heritage, and cultural level and so on, yet the man is political by nature , as stated by Ibn Khaldun, and there must be the ways in this power struggle.
Ibn Khaldun thinks that no individual dynasty or society can permanently remain at a high level of development. Every individual dynasty, state, civilization has is own life span it has a birth, growth and decay similarly as to plants, animals, or humans .
Witnessing the disintegration of former Yugoslavia whose part were different ethnic groups, and different religious background who were banned to exercise formally their religious rights were and partly their ethnic symbols, one can percept that what Ibn Khaldun have done a centuries ago. Its formation in a typical federation after the Second World War made Tito and later the concept of Self Governance Socialism a kind of matrix of what Europe wants in practice to become.
Theoretically the political system was one of the best in the last 50 years, but practically there were a lot of transgressions and violations of human rights in a contemporary understanding of this concept. With predominantly Slavic ethnical background the federation had also other groups as Albanians, Hungarians, and Italians etc. keeping them in a fake idealism of United Brotherhood.
The process of disintegration of this federation which is still running on was not smooth but manifested many of scenes shown in holocaust, complete devastation of the cities, or what is now happening in the Middle East.
Ibn Khaldun’s concept of ASSABIYAH, a group feeling as a source of power, a state of mind that makes individuals or individual nations to identify with the group, a sense of solidarity in case of Yugoslav federation was the group feeling of predominantly Slavic nations, toward the rest. A solidarity shown from the distant Russian policy makers either by strategic interest in now so- called Western Balkan or by solidarity on Christian orthodox religious background, was so obvious and still is.
Religion throughout the history had shaped the civilizations, states, nations and what is the most obvious the environment. The passion in building sacral buildings, their metaphor, their beauty, their mystery is of divine source that creates beauties over beauties in architecture, painting, music, film, theatre, drama, opera, literature etc. Religion and it’s impact is present in a different forms in many fields of life especially in creative process like in the epic of Gilgamesh, Tibetan book of dead, in Johan Sebastian Bach’s music, European renaissance paining, Turkish Ebru, Stonehenge, Egyptian pyramids, Notre dame, in Wassily Kandinsky’s paintings, Wagner’s work, Cubrick’s work, in dervish’s Sama dance, in Johan Wolfgang Goethe’s work, in Isaac Newton’s work, Einstein’s work and many… many more.
Diverse religions fulfilled live of mankind throughout history making a tapestry of orientations, philosophies, material and spiritual goods, and many wars. Specifically the wars are run with a diverse aims but led with religious creed and showed in every case its radicalism, loss of ratio, and killing passion in the name of God. History has witnessed many wars which produced clashes having religion as groundwork with consequences on the long run.
An attempt of the form of life without religion was very artificial in few countries. In Albania for instance during communist regime the country was among the first countries to publicly declare its atheism completely banning every religious performance. Many of Muslim, Catholic and Christian orthodox clerics were persecuted, detained and killed just because of their affiliation and belief. The religious tolerance among Albanians was always the strongest side of this small nation and thanks to the tolerance and language this nation still exists. It was very odd to exclude religion in a society were the tolerance is at that high level.
Considering that many wars in the past and now were done in the name of the God. Almost all of them beside territory tendencies, and different material goods like in colonialism, misused religion for the benefit of the interest groups, state apparatus Pan- nationalistic tendencies or other human organization.
In the work of Ibn Khaldun royal authority is natural to all human groups and the monarchy is the normal form of government not based on ethical/philosophical benevolence, but on the animal part of human nature. Thus the religion plays that role; the religious base is used as a tool to achieve the goal for fulfilling this element of human nature, its animal element.
Religion still influences not only the groups but also the group of countries. Turkey although the secular country has to have several standards fulfilled to enter a European Union and among many standards the one what underlie is Muslim background. Please compare the Cyprus case or better said only the Greek part of Cyprus, whereas Greece have over 600. 000 assimilated Albanians, where no Minority rights are respected is part of European Union. The justification is that when the Greece entered the European Union was not identified as a problem, but now we have only a Greek part of Cyprus a member in EU not the Turkish one.
The war in Kosova 1998-1999 known as Kosovo War: a conflict between "Islamic" Kosovo, supported by "Western" NATO, and "Orthodox" Serbia, was a typical case of misbalance and misunderstanding of Kosova case by the West in the beginning. The majority Muslim population was oppressed by regime strongly supported from Christian Orthodox autocephaly Church with the motto of protecting Europe from Muslim fundamentalism. The facts in the ground were scrutinized by many experts that Albanians have three confessions, Muslims, Catholics, and Orthodox Christians, that it was a Pan- Serbian tendency for territory as the wars commenced first in Slovenia (majority protestant), Croatia (majority Catholics), Bosnia (Majority Muslim, then Croat Catholics and Serb Orthodox) then in Kosova, that the mass-exodus and forced expatriation of Albanians was seen from many world organizations as that in the time of Pharaoh and Moses. Thus NATO Alliance took over bombarding of Serbian targets after spending all negotiation and diplomacy options by International Community, like Rambouillet and later Paris Conference , on 7th February 1999 in order to protect innocent civilians, (the Muslim Albanian Majority and Christian Albanian minority).
Yet Serbia continues to protect the Europe and the West from Albanian Muslim Fundamentalism, and again (this year) the religious leader Archbishop Artemije, meeting with Christian clerics in USA puts a lot of efforts to show this fake picture to the West (to Europe and United States, particularly).
Arrogance is a psychological drive of humans with its spreading role into governance in a higher collective level. Either by its natural drive for domination or by inherited cultural attitude like all what was not Athenian was Barbarian, or in A. Toynbee’s theory that there is only on civilization and that is Western, is arrogance itself.
A non democratic states i.e. dictatorial regime, usually led by their arrogance violates the many of human rights, like freedom of speech, minority rights, freedom of religion etc.
In civilizational level the arrogance is playing the role of gap of communication creating a plot for miscommunication, cleavages and clashes. It bans all opportunities for cross- fertilizations for a global civilization or promotion of concept of Unity in Diversity and developing the culture of dialogue and consultation among different cultures, nations, and civilizations etc.
Many states exercised and now are exercising the power in a most arrogant ways. Dictatorial regime of Sadam Hussein in Iraq, of Nikolai Ceausescu in Romania, Enver Hoxha in Albania, of Fidel Castro in Cuba, Slobodan Milosevic in Yugoslavia and some others in Arab countries, are just examples for the future political leaders on how should not behave, thus leaving the population in poverty and on the winds of destiny.
Also the imposing of a certain political power country and certain civilization’s lifestyle, culture, art, media, values and type of leadership, is arrogance par excellence.
The wealth is almost in every case a strong stimulation for arrogance as beautifully stated by Ibn Khaldun in his Al Muqaddimah :
“This is because a sedentary person who has a great deal of capital and has acquired a great number of estates and farms and become one of the wealthiest inhabitants of a particular city, who is looked upon as such and lives in great luxury and is accustomed to luxury, competes in this respect with amirs and rulers”.
This competition in wealth, in power and ruling made many people, dynasties and civilizations to decline and from being just and fair they become arrogant royal, dictatorial, imperialistic regime. Mohammed said: "The caliphate after me will last thirty years; then, it will revert to being tyrannical royal authority."
The State from ancient to present have born and decline in a various ways, but very little has been changed regarding the drive for domination, expanding authority, borders and wealth from tribe socio-organization through monarchies/dynasties, to democracy.
The State according to Ibn Khaldun comes to manifest through tribal force or Assabiyah and has different forms depends on who rules it. The State has a monopole on glory, luxury, comfort and tranquility; the qualities if rooted bring the State into old age and downfall. The States has a natural life as Humans, its rise to youth, old age and downfall, and its normal lifespan is three generations and generation is estimated forty years. Generally the life of a State is one hundred and twenty years. He speaks about the phases from nomadic to civilized State, through sovereignty and its varieties, the Imamah and the Caliphate.
Ibn Khaldun mentions two major types of regime:
“(a) rational regimes in which the appetites are ordered by the agency of human reason for the sake of a more peaceful and permanent enjoyment of worldly things, and
(b) regimes of divine Law in which prophet-legislators, through the power of their souls to communicate with the "unseen" posit laws which order the affairs of men and the enjoyment of both worldly things and things of the soul useful for man's welfare in the world to come.”
Muslim civilization in the time of Ibn Khaldun dominated in a multitude of areas; in culture, arts, science and technological advancements etc. It prepared the Faustian Civilization according to Oswald Spangler or Western civilization that prepared modern American civilization that is developing the concept of globalism i.e. the New World order through different policy, lifestyle, culture, arts, science, technology etc.
Democracy was known in ancient civilizations. Now it’s seen as evolutionary, very Darvinistic; the stronger wins in the abundance of difficulties and it depends on the capabilities to adapt and cope with these hindrances, with the varieties of methods of transformation.
The concept of making the world a new Global Village is substantial stream of many democratic countries who struggle for a new era of modern mankind. It can be achieved through enormous expansion of science and communications, free market, liberal policies, cultural exchange etc.
Yet the humanity has to learn from its mistakes in order to apply the best of man could ever invent and it’s the Ethics, which was always suppressed by almost every regime/State.
The leadership based on ethical values must be the aim for a modern civilization sooner or later in order to coexist with the diversity of cultures, values, legacies etc. We do believe that the time of muscles have gone now should be the time for service , dialogue and consultation.
Not only the meaning of consultation, but its performance must take place as soon as possible in order to have first benchmark and groundwork creation for new Civilization. There are many things that can not be solved by dialogue particularly although the dialogue must begin immediately through series of consultations beginning from the kin nations/races to a broader scope of human civilization.
“No reward do I ask of you for this except the love of those near to (my) kin.”
Conclusion______________________________________________________________
Ibn Khaldun is distinguished by articulated originality on topic selection, study results and its display. He touched the issues of society, state and civilization with specific delicacy and sensitivity in a very original manner. His observations are still fresh and give many options to a researcher on pondering on nowadays turbulences.
It’s almost impossible to find any book referring to social and historical issues without mentioning his name and particularly his work.
This paper herein exposed touched very sensitive issues of politics, state and specifically the religion always referring to Ibn Khaldun’s work in relation to nowadays observation of civilization, politics, religion and its impact in a modern life. It’s so apparent that religion still plays a large role in different societies nowadays and leading to an extreme performance of hatred in very sophisticated ways and very frequently in a very obvious ways of harm, devastation and passionate genocide in the name of God. In which God the extremist forces do believe yet have to be researched.
Bibliography
1. Ibn Khaldun, Al Muqaddimah, translated by Franz Rosenthal
http://www.muslimphilosophy.com/ copyright © by Muhamed Hozien
2. Islamic Political Thought: Ibn Khaldun, Macquarie University, POL 167: Introduction to Political Theory, copyright © 1996 R.J. Kilcullen
3. http://en.wikipedia.org
4. http://www.wsws.org by Peter Schwarz
5. Oswald Spangler, The decline of the West, Publisher: Alfred A. Knop, June 1945
6. “Political Thought of Islam” by Professor Maqsood Jafri at http://www.irfi.org
7. The Holy Qur’an (42:23), translated and commentary by Abdullah Yusuf Ali, IPCI, Durban, 1993
8. The characteristics of the Islamic civilization and its future prospects by Dr Abdulaziz Othman Altwaijri, Publications of the Islamic Educational, Scientific and Cultural Organization -ISESCO- 1423H/2002
9. M. M. Sharif, A History of Muslim Philosophy, Zagreb, 1988
10. Ibn Khaldun his Life and Works, Mohammad Abdullah Enan, Kitab Bhawan, New Delhi, 110002
11. The Islamic paradigm of nations: toward a neo-classical approach by Amr G.E. Sabet at http://www.gmu.edu/academic/pcs/Sab82PCS.html
By
Fahredin Shehu
fahredin.shehu@gmail.com
oxor@30gigs.com
+377 44 255 091
Executive Director
Center for promotion of intercultural dialogue
Mother Theresa Street- Prishtina- Kosovë
Talking about politics today isn’t that easy from the perspective of normal inhabitant in a specific area. In the Balkan for instance, as many dialogues are running on, one can simply lie down and observe the power of politics dealing with the human lives. In many discussions either you want to stay out of politics or not dealing with it, you realize that although you don’t want to be involved in the politics, the Politics is dealing with you in a most bizarre way.
The existence of many nations (read small nations), who went through the most tiny paths of biological existence, beginning with the lack of understanding and tolerance, consequently born radicalism, xenophobia, radical nationalism, mass expatriation (Kosova case) and genocide, (the case of Bosnia and Herzegovina), made the Politics a real looser for considering it as a tool in conflict resolution. Yet the power, force and arm response, run by the world power countries, proved the efficiency of conflict resolution in single sided solutions without IJMAH (consensus) in Balkan case, disregarding the regional interest of certain Power country.
Now creation of small states is stipulated in setting up a sound environment for co-existence in multi-ethnic, multi- religious, multi-cultural open democratic societies, which is not easy in almost every case.
Does it consider the democratic values like the struggle of majority to release from the oppression of the minority? Does it offer to majority the groundwork for mentality change? It’s difficult to say so. It all depends on human social organization. Because it depends on certain cultural legacy, religious heritage, and cultural level and so on, yet the man is political by nature , as stated by Ibn Khaldun, and there must be the ways in this power struggle.
Ibn Khaldun thinks that no individual dynasty or society can permanently remain at a high level of development. Every individual dynasty, state, civilization has is own life span it has a birth, growth and decay similarly as to plants, animals, or humans .
Witnessing the disintegration of former Yugoslavia whose part were different ethnic groups, and different religious background who were banned to exercise formally their religious rights were and partly their ethnic symbols, one can percept that what Ibn Khaldun have done a centuries ago. Its formation in a typical federation after the Second World War made Tito and later the concept of Self Governance Socialism a kind of matrix of what Europe wants in practice to become.
Theoretically the political system was one of the best in the last 50 years, but practically there were a lot of transgressions and violations of human rights in a contemporary understanding of this concept. With predominantly Slavic ethnical background the federation had also other groups as Albanians, Hungarians, and Italians etc. keeping them in a fake idealism of United Brotherhood.
The process of disintegration of this federation which is still running on was not smooth but manifested many of scenes shown in holocaust, complete devastation of the cities, or what is now happening in the Middle East.
Ibn Khaldun’s concept of ASSABIYAH, a group feeling as a source of power, a state of mind that makes individuals or individual nations to identify with the group, a sense of solidarity in case of Yugoslav federation was the group feeling of predominantly Slavic nations, toward the rest. A solidarity shown from the distant Russian policy makers either by strategic interest in now so- called Western Balkan or by solidarity on Christian orthodox religious background, was so obvious and still is.
Religion throughout the history had shaped the civilizations, states, nations and what is the most obvious the environment. The passion in building sacral buildings, their metaphor, their beauty, their mystery is of divine source that creates beauties over beauties in architecture, painting, music, film, theatre, drama, opera, literature etc. Religion and it’s impact is present in a different forms in many fields of life especially in creative process like in the epic of Gilgamesh, Tibetan book of dead, in Johan Sebastian Bach’s music, European renaissance paining, Turkish Ebru, Stonehenge, Egyptian pyramids, Notre dame, in Wassily Kandinsky’s paintings, Wagner’s work, Cubrick’s work, in dervish’s Sama dance, in Johan Wolfgang Goethe’s work, in Isaac Newton’s work, Einstein’s work and many… many more.
Diverse religions fulfilled live of mankind throughout history making a tapestry of orientations, philosophies, material and spiritual goods, and many wars. Specifically the wars are run with a diverse aims but led with religious creed and showed in every case its radicalism, loss of ratio, and killing passion in the name of God. History has witnessed many wars which produced clashes having religion as groundwork with consequences on the long run.
An attempt of the form of life without religion was very artificial in few countries. In Albania for instance during communist regime the country was among the first countries to publicly declare its atheism completely banning every religious performance. Many of Muslim, Catholic and Christian orthodox clerics were persecuted, detained and killed just because of their affiliation and belief. The religious tolerance among Albanians was always the strongest side of this small nation and thanks to the tolerance and language this nation still exists. It was very odd to exclude religion in a society were the tolerance is at that high level.
Considering that many wars in the past and now were done in the name of the God. Almost all of them beside territory tendencies, and different material goods like in colonialism, misused religion for the benefit of the interest groups, state apparatus Pan- nationalistic tendencies or other human organization.
In the work of Ibn Khaldun royal authority is natural to all human groups and the monarchy is the normal form of government not based on ethical/philosophical benevolence, but on the animal part of human nature. Thus the religion plays that role; the religious base is used as a tool to achieve the goal for fulfilling this element of human nature, its animal element.
Religion still influences not only the groups but also the group of countries. Turkey although the secular country has to have several standards fulfilled to enter a European Union and among many standards the one what underlie is Muslim background. Please compare the Cyprus case or better said only the Greek part of Cyprus, whereas Greece have over 600. 000 assimilated Albanians, where no Minority rights are respected is part of European Union. The justification is that when the Greece entered the European Union was not identified as a problem, but now we have only a Greek part of Cyprus a member in EU not the Turkish one.
The war in Kosova 1998-1999 known as Kosovo War: a conflict between "Islamic" Kosovo, supported by "Western" NATO, and "Orthodox" Serbia, was a typical case of misbalance and misunderstanding of Kosova case by the West in the beginning. The majority Muslim population was oppressed by regime strongly supported from Christian Orthodox autocephaly Church with the motto of protecting Europe from Muslim fundamentalism. The facts in the ground were scrutinized by many experts that Albanians have three confessions, Muslims, Catholics, and Orthodox Christians, that it was a Pan- Serbian tendency for territory as the wars commenced first in Slovenia (majority protestant), Croatia (majority Catholics), Bosnia (Majority Muslim, then Croat Catholics and Serb Orthodox) then in Kosova, that the mass-exodus and forced expatriation of Albanians was seen from many world organizations as that in the time of Pharaoh and Moses. Thus NATO Alliance took over bombarding of Serbian targets after spending all negotiation and diplomacy options by International Community, like Rambouillet and later Paris Conference , on 7th February 1999 in order to protect innocent civilians, (the Muslim Albanian Majority and Christian Albanian minority).
Yet Serbia continues to protect the Europe and the West from Albanian Muslim Fundamentalism, and again (this year) the religious leader Archbishop Artemije, meeting with Christian clerics in USA puts a lot of efforts to show this fake picture to the West (to Europe and United States, particularly).
Arrogance is a psychological drive of humans with its spreading role into governance in a higher collective level. Either by its natural drive for domination or by inherited cultural attitude like all what was not Athenian was Barbarian, or in A. Toynbee’s theory that there is only on civilization and that is Western, is arrogance itself.
A non democratic states i.e. dictatorial regime, usually led by their arrogance violates the many of human rights, like freedom of speech, minority rights, freedom of religion etc.
In civilizational level the arrogance is playing the role of gap of communication creating a plot for miscommunication, cleavages and clashes. It bans all opportunities for cross- fertilizations for a global civilization or promotion of concept of Unity in Diversity and developing the culture of dialogue and consultation among different cultures, nations, and civilizations etc.
Many states exercised and now are exercising the power in a most arrogant ways. Dictatorial regime of Sadam Hussein in Iraq, of Nikolai Ceausescu in Romania, Enver Hoxha in Albania, of Fidel Castro in Cuba, Slobodan Milosevic in Yugoslavia and some others in Arab countries, are just examples for the future political leaders on how should not behave, thus leaving the population in poverty and on the winds of destiny.
Also the imposing of a certain political power country and certain civilization’s lifestyle, culture, art, media, values and type of leadership, is arrogance par excellence.
The wealth is almost in every case a strong stimulation for arrogance as beautifully stated by Ibn Khaldun in his Al Muqaddimah :
“This is because a sedentary person who has a great deal of capital and has acquired a great number of estates and farms and become one of the wealthiest inhabitants of a particular city, who is looked upon as such and lives in great luxury and is accustomed to luxury, competes in this respect with amirs and rulers”.
This competition in wealth, in power and ruling made many people, dynasties and civilizations to decline and from being just and fair they become arrogant royal, dictatorial, imperialistic regime. Mohammed said: "The caliphate after me will last thirty years; then, it will revert to being tyrannical royal authority."
The State from ancient to present have born and decline in a various ways, but very little has been changed regarding the drive for domination, expanding authority, borders and wealth from tribe socio-organization through monarchies/dynasties, to democracy.
The State according to Ibn Khaldun comes to manifest through tribal force or Assabiyah and has different forms depends on who rules it. The State has a monopole on glory, luxury, comfort and tranquility; the qualities if rooted bring the State into old age and downfall. The States has a natural life as Humans, its rise to youth, old age and downfall, and its normal lifespan is three generations and generation is estimated forty years. Generally the life of a State is one hundred and twenty years. He speaks about the phases from nomadic to civilized State, through sovereignty and its varieties, the Imamah and the Caliphate.
Ibn Khaldun mentions two major types of regime:
“(a) rational regimes in which the appetites are ordered by the agency of human reason for the sake of a more peaceful and permanent enjoyment of worldly things, and
(b) regimes of divine Law in which prophet-legislators, through the power of their souls to communicate with the "unseen" posit laws which order the affairs of men and the enjoyment of both worldly things and things of the soul useful for man's welfare in the world to come.”
Muslim civilization in the time of Ibn Khaldun dominated in a multitude of areas; in culture, arts, science and technological advancements etc. It prepared the Faustian Civilization according to Oswald Spangler or Western civilization that prepared modern American civilization that is developing the concept of globalism i.e. the New World order through different policy, lifestyle, culture, arts, science, technology etc.
Democracy was known in ancient civilizations. Now it’s seen as evolutionary, very Darvinistic; the stronger wins in the abundance of difficulties and it depends on the capabilities to adapt and cope with these hindrances, with the varieties of methods of transformation.
The concept of making the world a new Global Village is substantial stream of many democratic countries who struggle for a new era of modern mankind. It can be achieved through enormous expansion of science and communications, free market, liberal policies, cultural exchange etc.
Yet the humanity has to learn from its mistakes in order to apply the best of man could ever invent and it’s the Ethics, which was always suppressed by almost every regime/State.
The leadership based on ethical values must be the aim for a modern civilization sooner or later in order to coexist with the diversity of cultures, values, legacies etc. We do believe that the time of muscles have gone now should be the time for service , dialogue and consultation.
Not only the meaning of consultation, but its performance must take place as soon as possible in order to have first benchmark and groundwork creation for new Civilization. There are many things that can not be solved by dialogue particularly although the dialogue must begin immediately through series of consultations beginning from the kin nations/races to a broader scope of human civilization.
“No reward do I ask of you for this except the love of those near to (my) kin.”
Conclusion______________________________________________________________
Ibn Khaldun is distinguished by articulated originality on topic selection, study results and its display. He touched the issues of society, state and civilization with specific delicacy and sensitivity in a very original manner. His observations are still fresh and give many options to a researcher on pondering on nowadays turbulences.
It’s almost impossible to find any book referring to social and historical issues without mentioning his name and particularly his work.
This paper herein exposed touched very sensitive issues of politics, state and specifically the religion always referring to Ibn Khaldun’s work in relation to nowadays observation of civilization, politics, religion and its impact in a modern life. It’s so apparent that religion still plays a large role in different societies nowadays and leading to an extreme performance of hatred in very sophisticated ways and very frequently in a very obvious ways of harm, devastation and passionate genocide in the name of God. In which God the extremist forces do believe yet have to be researched.
Bibliography
1. Ibn Khaldun, Al Muqaddimah, translated by Franz Rosenthal
http://www.muslimphilosophy.com/ copyright © by Muhamed Hozien
2. Islamic Political Thought: Ibn Khaldun, Macquarie University, POL 167: Introduction to Political Theory, copyright © 1996 R.J. Kilcullen
3. http://en.wikipedia.org
4. http://www.wsws.org by Peter Schwarz
5. Oswald Spangler, The decline of the West, Publisher: Alfred A. Knop, June 1945
6. “Political Thought of Islam” by Professor Maqsood Jafri at http://www.irfi.org
7. The Holy Qur’an (42:23), translated and commentary by Abdullah Yusuf Ali, IPCI, Durban, 1993
8. The characteristics of the Islamic civilization and its future prospects by Dr Abdulaziz Othman Altwaijri, Publications of the Islamic Educational, Scientific and Cultural Organization -ISESCO- 1423H/2002
9. M. M. Sharif, A History of Muslim Philosophy, Zagreb, 1988
10. Ibn Khaldun his Life and Works, Mohammad Abdullah Enan, Kitab Bhawan, New Delhi, 110002
11. The Islamic paradigm of nations: toward a neo-classical approach by Amr G.E. Sabet at http://www.gmu.edu/academic/pcs/Sab82PCS.html
KTHIMI
Kthimi
Sërish më thotë si fanfarë festash pagane adhurimin e heshtshëm të vetës…është vargu të cilin e pata shkruar dikur dhe sot më tignëllon krejt ndryshe. Në ballafaqim dhe më vonë me absorbimin e punës dhe qëndrimit ndaj krijimtarisë së të tjerëve Dashuria më del fituese. Instrument nëse edhe kështu mund të thuhet, për relizimin e vetës, të vetvetës. Larg nga secila hamendje dhe etja të cilën ne e shuajmë në Cenobium-in tonë Kosovar është një botë e cila na do dhe të cilën duhet me e dasht. Natyrisht krejt ndryshe. Ajo botë është botë e krijimtarisë e cila buron nga burimi të cilin e quajmë shpësh …i dritës.
Një krijimtari unë e gjeta shumë afër Rahovecit, në Hoqë të Madhe ku e takova Z. Liljana Bursac. Nuk ishte vështirë të komunikohet me të sepse aty nuk kishte politikë, por kishte krijimtari të burimit të veçantë. U frymëzova me punën e saj, të nje gruaje shtatëimët por me një shpirt të madhë, tek sa realizonte projektin e UNESCO-s. Pashë punimet, katalogun dhe idet që pëlcisnin nga origjinaliteti. Puna e saj kaligrafike është ekspozuar në Balkan dhe nëpër botë dhe në çdo punim të saj qëndron vula e artë. Ajo punon me ngjyrë të arit dhe nuk është vështirë të identifikohet. Ajo punon me senzibilitet të veçantë dhe ma demonstroi në vepër atë që filozofi i njohur rus Nikolai Berdjajev ka shkruar dikur.
Jeta e re krijuese nuk mund të oscilon as majtas e as djathtas, në harmoni me anët e “globit”, por vetëm kah lartësia dhe thellësia, kah Shpirti.
Nikolaj Berdjajev
Në pamundësi për të shkuar në Beograd me ftesën e ULUS-it në ekspozitën e saj, REMINISCENCE (REMINISHENCAT), Punimet në letër, 22.11 - 05.12.2006. këtë shkrim (prezantim) po i kushtoj veprës së frymëzuar të Liljana Birsaq
Lijana Bursać
E lindur më 27.10.1946. në Kragujevc, Serbi.
Studioi në Akademinë e arteve pamore në Vjenë, mori pjesë në udhëtime studimore në SHBA, Gjermani dhe Francë. Është anëtare e ULUS-it prej 1972. Ekspozitat personale që nga viti 1971. në vend dhe jashtë vendit – ekspozita e parë në Galerinë Dom omladine në Beograd 1971. kurse ekspozita e tridhjetë në Al Assad National Library në Damask 2004. godine. Mori pjesë në më shumë se 300 ekspozita kolektive në vend dhe nëpër botë.
1999-2000. prezantoi performansën e sajë "Most svetlosti"( Ura e dritës) në urën në Mitrovicë.
Veprat e saja ndodhen në muze dhe galeri të ndryshme në vend dhe në botë në kolekcionet private. Është themeluese dhe kryetare e Art Forum-it.
Shpërblimet:
1976.- Mantova, Italia, Premio Nazionale R. Giorgi - medalia d' Argento
1976.- Mantova, Italia, Placeta San Benedeto
1990.- Piran, Slovenia, Ex Tempore
Dekoratat:
2002.- Dekorata e Lidhjes së Shkrimtarëve për projekat-performansin "Most svetlosti" ( Ura e dritës)
Prej 2004. - UNESKO patronati për projektet autoriale, koncepte dhe realizime të programeve të Art Forum-it.
Sërish më thotë si fanfarë festash pagane adhurimin e heshtshëm të vetës…është vargu të cilin e pata shkruar dikur dhe sot më tignëllon krejt ndryshe. Në ballafaqim dhe më vonë me absorbimin e punës dhe qëndrimit ndaj krijimtarisë së të tjerëve Dashuria më del fituese. Instrument nëse edhe kështu mund të thuhet, për relizimin e vetës, të vetvetës. Larg nga secila hamendje dhe etja të cilën ne e shuajmë në Cenobium-in tonë Kosovar është një botë e cila na do dhe të cilën duhet me e dasht. Natyrisht krejt ndryshe. Ajo botë është botë e krijimtarisë e cila buron nga burimi të cilin e quajmë shpësh …i dritës.
Një krijimtari unë e gjeta shumë afër Rahovecit, në Hoqë të Madhe ku e takova Z. Liljana Bursac. Nuk ishte vështirë të komunikohet me të sepse aty nuk kishte politikë, por kishte krijimtari të burimit të veçantë. U frymëzova me punën e saj, të nje gruaje shtatëimët por me një shpirt të madhë, tek sa realizonte projektin e UNESCO-s. Pashë punimet, katalogun dhe idet që pëlcisnin nga origjinaliteti. Puna e saj kaligrafike është ekspozuar në Balkan dhe nëpër botë dhe në çdo punim të saj qëndron vula e artë. Ajo punon me ngjyrë të arit dhe nuk është vështirë të identifikohet. Ajo punon me senzibilitet të veçantë dhe ma demonstroi në vepër atë që filozofi i njohur rus Nikolai Berdjajev ka shkruar dikur.
Jeta e re krijuese nuk mund të oscilon as majtas e as djathtas, në harmoni me anët e “globit”, por vetëm kah lartësia dhe thellësia, kah Shpirti.
Nikolaj Berdjajev
Në pamundësi për të shkuar në Beograd me ftesën e ULUS-it në ekspozitën e saj, REMINISCENCE (REMINISHENCAT), Punimet në letër, 22.11 - 05.12.2006. këtë shkrim (prezantim) po i kushtoj veprës së frymëzuar të Liljana Birsaq
Lijana Bursać
E lindur më 27.10.1946. në Kragujevc, Serbi.
Studioi në Akademinë e arteve pamore në Vjenë, mori pjesë në udhëtime studimore në SHBA, Gjermani dhe Francë. Është anëtare e ULUS-it prej 1972. Ekspozitat personale që nga viti 1971. në vend dhe jashtë vendit – ekspozita e parë në Galerinë Dom omladine në Beograd 1971. kurse ekspozita e tridhjetë në Al Assad National Library në Damask 2004. godine. Mori pjesë në më shumë se 300 ekspozita kolektive në vend dhe nëpër botë.
1999-2000. prezantoi performansën e sajë "Most svetlosti"( Ura e dritës) në urën në Mitrovicë.
Veprat e saja ndodhen në muze dhe galeri të ndryshme në vend dhe në botë në kolekcionet private. Është themeluese dhe kryetare e Art Forum-it.
Shpërblimet:
1976.- Mantova, Italia, Premio Nazionale R. Giorgi - medalia d' Argento
1976.- Mantova, Italia, Placeta San Benedeto
1990.- Piran, Slovenia, Ex Tempore
Dekoratat:
2002.- Dekorata e Lidhjes së Shkrimtarëve për projekat-performansin "Most svetlosti" ( Ura e dritës)
Prej 2004. - UNESKO patronati për projektet autoriale, koncepte dhe realizime të programeve të Art Forum-it.
DILEMA
Fahredin Shehu
Dilema
Gjuha me te cilen flasin sot banorët e kosovës i ngjan gjuhes së personit te reanimuar pas nje shoku te rende. Shokun te cilin po e perjeton Kosova nje kohe bukur te gjate i ngjan atyre rrefimeve transcendentale te mjeshterve të Zenit qe nje flutur kujton se dikur ka qene njeri dhe kur vdes si flutur dhe behet njeri e kujton se dikur ka qene flutur dhe tani ne kete moment nuk din çka me te vertete eshte. Kesaj i thone reinkarnim.
Krahas gjithe trazirave, vuajtjeve, varfërisë, spastrimit etnik, deri të gjeocidi, dhe formave nga me te ndryshme te shaurjes sistematike dhe të prgogramuar, të amputimit të një pjese të Shqiperisë e cila nuk eshte i dimensionit sakral, por ontologjik i saj, te Shqiperise e cila nuk beson se po i digjet dhe në kllapi hapron si maçorri pertac dhe nuk e cel gojen duke i pasur të gjitha strukturat shteterore për të reaguar, avokuar dhe madje edhe kuruar nje pjese të saj të anestezuar për një kohë bukur të gjatë, dhe nuk di ta mbroj të vetën, derisa Serbia diçka që ka vjedhur e sakralizon deri në përmasa galaktike, me diligjencë më të madhe, Kosova po mbetet si… as në tokë e as në qiell, dhe cili është ai i marrë i cili kërkon fajtorin këtu. Gjërat duken prej reve dhe mbi to, prej aeroplani sa që edhe zogjët na përqeshin. Ajo që më së shumti po më dhemb është profecia e Sheshelit… edhe po t’ju japim pavarësinë atyre, nuk do të dijnë ta mbajnë. Kosovarët janë duke e mbajtur një diçka të padefinuar dhe vetë nuk dijnë ta emërtojnë, por dilema është si po e mbajnë këtë?
T’i keshë dy akademi të shkencave e Historinë të ta shkruaj një Anglez? A nuk tregon kjo diçka? Duke ditur se në këto akademi numri i doktorave të shkencave më shumë janë historian dhe gjuhëtarë, dhe shih si heshtin këta. Shih sa tmerr që ende nuk e kanë bë një Encyclopaedia Albanica, kur ka Britanica, Judaica, etj etj. A janë duke pritur që Albin Kurti apo familja Jasharaj ta bëj edhe këtë?
Dhe populli hesht, derisa e kanë torturuar të huajt shekuj me rradhë, dhe tani, të vetët duke e plaçkitur, rrymë nuk kemi ketë e dijmë, punë nuk kemi dhe populli hesht, dhe nuk ka askund në botë që kriminieli të lirohet (rumunët e UMIK-ut) e viktima të burgoset. O temopra o mores!!! Dhe gazetat nuk guxojnë të botojnë që është më e keqja atë që duhet dhe atë që e mendojnë se bëhën horr, e pastaj na mbahen trajnime për gazetarë për lirinë e shprehjes. Nuk guxojmë të shkruajmë dhe të mendojmë për padrejtësitë që na ushtrohen derisa gazetat në botë provokojnë me ofendime ndaj një kulture të madhe Islame dhe atë e cilësojnë si liri të shprehjes dhe shpërblehen për këto ofendime.
Ky popull ka me heshtë edhe me vendimin i cili nuk ka me qenë final i Statusit të Kosovës, populli u lodhë dhe nuk ka takat për festat euforike, se ka edhe shumë për t’u bërë, se nuk sheh dritë në fund të tunelit, se e konsumon vetëm ajrin dhe mbahet gjallë nga produketet e natyrës. Dhe pastaj Zgjedhjet, kush do të dal në votime, kë ta votosh? Dhe cili prind i ri tani dëshiron të ketë fëmjë kur nuk di në duart e kujt ka me u rrit, në çfarë ambienti ka me u rrit një gjeneratë e re.
Dilema se ëka jemi dhe nga vijmë vazhdon të jetoj në frymëmarrjen tonë, dhene do të vazhdojmë të heshtim. Deri kur?
Dilema
Gjuha me te cilen flasin sot banorët e kosovës i ngjan gjuhes së personit te reanimuar pas nje shoku te rende. Shokun te cilin po e perjeton Kosova nje kohe bukur te gjate i ngjan atyre rrefimeve transcendentale te mjeshterve të Zenit qe nje flutur kujton se dikur ka qene njeri dhe kur vdes si flutur dhe behet njeri e kujton se dikur ka qene flutur dhe tani ne kete moment nuk din çka me te vertete eshte. Kesaj i thone reinkarnim.
Krahas gjithe trazirave, vuajtjeve, varfërisë, spastrimit etnik, deri të gjeocidi, dhe formave nga me te ndryshme te shaurjes sistematike dhe të prgogramuar, të amputimit të një pjese të Shqiperisë e cila nuk eshte i dimensionit sakral, por ontologjik i saj, te Shqiperise e cila nuk beson se po i digjet dhe në kllapi hapron si maçorri pertac dhe nuk e cel gojen duke i pasur të gjitha strukturat shteterore për të reaguar, avokuar dhe madje edhe kuruar nje pjese të saj të anestezuar për një kohë bukur të gjatë, dhe nuk di ta mbroj të vetën, derisa Serbia diçka që ka vjedhur e sakralizon deri në përmasa galaktike, me diligjencë më të madhe, Kosova po mbetet si… as në tokë e as në qiell, dhe cili është ai i marrë i cili kërkon fajtorin këtu. Gjërat duken prej reve dhe mbi to, prej aeroplani sa që edhe zogjët na përqeshin. Ajo që më së shumti po më dhemb është profecia e Sheshelit… edhe po t’ju japim pavarësinë atyre, nuk do të dijnë ta mbajnë. Kosovarët janë duke e mbajtur një diçka të padefinuar dhe vetë nuk dijnë ta emërtojnë, por dilema është si po e mbajnë këtë?
T’i keshë dy akademi të shkencave e Historinë të ta shkruaj një Anglez? A nuk tregon kjo diçka? Duke ditur se në këto akademi numri i doktorave të shkencave më shumë janë historian dhe gjuhëtarë, dhe shih si heshtin këta. Shih sa tmerr që ende nuk e kanë bë një Encyclopaedia Albanica, kur ka Britanica, Judaica, etj etj. A janë duke pritur që Albin Kurti apo familja Jasharaj ta bëj edhe këtë?
Dhe populli hesht, derisa e kanë torturuar të huajt shekuj me rradhë, dhe tani, të vetët duke e plaçkitur, rrymë nuk kemi ketë e dijmë, punë nuk kemi dhe populli hesht, dhe nuk ka askund në botë që kriminieli të lirohet (rumunët e UMIK-ut) e viktima të burgoset. O temopra o mores!!! Dhe gazetat nuk guxojnë të botojnë që është më e keqja atë që duhet dhe atë që e mendojnë se bëhën horr, e pastaj na mbahen trajnime për gazetarë për lirinë e shprehjes. Nuk guxojmë të shkruajmë dhe të mendojmë për padrejtësitë që na ushtrohen derisa gazetat në botë provokojnë me ofendime ndaj një kulture të madhe Islame dhe atë e cilësojnë si liri të shprehjes dhe shpërblehen për këto ofendime.
Ky popull ka me heshtë edhe me vendimin i cili nuk ka me qenë final i Statusit të Kosovës, populli u lodhë dhe nuk ka takat për festat euforike, se ka edhe shumë për t’u bërë, se nuk sheh dritë në fund të tunelit, se e konsumon vetëm ajrin dhe mbahet gjallë nga produketet e natyrës. Dhe pastaj Zgjedhjet, kush do të dal në votime, kë ta votosh? Dhe cili prind i ri tani dëshiron të ketë fëmjë kur nuk di në duart e kujt ka me u rrit, në çfarë ambienti ka me u rrit një gjeneratë e re.
Dilema se ëka jemi dhe nga vijmë vazhdon të jetoj në frymëmarrjen tonë, dhene do të vazhdojmë të heshtim. Deri kur?
Interview With Isabel NUNES, Literary Critic from Barcelona Spain
Isabel Nunes, a literary critic
Bacelona -Spain
Fahredin Shehu es un joven poeta que trabaja en RadioKosova y ha recogido el legado sufí en sus poemas. Sueña con organizar unencuentro sufí en Sevilla o Granada. Leo sus poemas traducidos al inglés, de una sensualidad oriental. En la guerra, en el sudeste de Kosovo, sufrió el ataque de granadas del ejército yugoslavo, tuvo que abandonar su casa y perdió una biblioteca familiar de 2.000 títulos, con manuscritos caligráficos de 250 años de antigüedad, como el Canon de Avicenna. Durante tres meses vivieron en sótanos y, para no enloquecer, leía a Meher Baba y a Osho Rajneesh.
Eso le cambió. “La religión es para los que temen el infierno y anhelan el paraíso, la espiritualidad es para quienes ya han estado allí.”
Përkthim:
Bacelona -Spain
Fahredin Shehu es un joven poeta que trabaja en RadioKosova y ha recogido el legado sufí en sus poemas. Sueña con organizar unencuentro sufí en Sevilla o Granada. Leo sus poemas traducidos al inglés, de una sensualidad oriental. En la guerra, en el sudeste de Kosovo, sufrió el ataque de granadas del ejército yugoslavo, tuvo que abandonar su casa y perdió una biblioteca familiar de 2.000 títulos, con manuscritos caligráficos de 250 años de antigüedad, como el Canon de Avicenna. Durante tres meses vivieron en sótanos y, para no enloquecer, leía a Meher Baba y a Osho Rajneesh.
Eso le cambió. “La religión es para los que temen el infierno y anhelan el paraíso, la espiritualidad es para quienes ya han estado allí.”
Përkthim:
Fahredin Shehu eshte nje poet i ri qe punon ne radio Kosova dhe kambledhur material sufi ne poemat e tij. Enderron te organizoje njetakim sufi ne Sevilla ose Granada. Lexoj poemat (poezite) e tij te perkthyera ne anglisht, te nje sensualiteti oriental. Gjate luftes ne juglindje te Kosoves ka vuajtur sulme te granatave nga ushtria jugosllave, I ishte dashur ta braktise shtepine e tij dhe ka humburnje biblioteke familiare me 2000 tituj dhe doreshkrime kaligrafike 250vjet te vjetra si Kanuni I Avicenes. Gjate tre muajve jetonte nëpër podrume dhe per te mos u cmendur lexonte Meher Baba dhe Osho Rajneesh.
• Please, tell me a little about your writing and about how you decided you
wanted to pick up this Eastern Islam legacy, how you discovered the sufi
world, etc.
I started writing in 1990 diligently working on my first book of poems titled NUN published in 1996, working on it 6 years, which was the first contemporary Albanian book on mystical lyrics and the beginning of era of transcendental literature in Albanian language and literature. The symbolism of NUN is derived from Arabic Jaffr numerical system of letters value akin to Jewish Cabbala symbolism and the book possesses 50 poems which corresponds with the numerical value of Arabic letter NUN which is the symbol of wisdom and knowledge and the first verse of Suretu Qalem in Qur’an which means feather or the writing tool. As my creativity started to be published in a form of writing deliberately I decided to have this symbolism to begin my writing with NUN.
On my second book The Invisible Plurality, published in 2000 I worked 4 years and it’s poetical prose with no character, no time and no place and the narration is in the form of visual slides with the rapid movements. For the first time Albanian reader had chance to understand about Judaism through Moshe Maimonides and his antipode Shabatai Zevi. This book is developing in Tetra- logy where the second one will be on Christianity, the third one on Islam and the fourth volume will be on Mystical legacy of three Abrahamic Religion and all this from the artistic point of view not a theologian discourse.
My third book is the novel NECTARINE published in 2004, is a transcendental epic and search of the spiritual quest through lost scriptures. The first edition is completely sold and was the most sold book in after war Kosova.
My fourth book is Elemental 99, is the book of 99 short stories with the symbolism of Theurgic art on creation of elemental.
I was born as European Muslim inheriting the SUFI tradition from my family and its’ natural spiritual development in this realm. As for my education and refine I expand my capacities reading form the world legacy of religious, spiritual and transcendental treasures and finding the beauty in the mankind through all this palette of diversity of the same reality.
My aim through my writing is to present the world as one giving the spiritual love to the entire mankind and promote human values and sublime it into the higher levels of understanding not for the individual but for the collectivity trying to pursue the reader to understand other cultures and while understanding others you diminish the stereotypes, misunderstandings or even conflicts.
My aim is also to preserve the tradition of Sufism using modern language in prose and Albanian Gheg Dialect which is the most suitable for Sufi poetry.
• What were you doing during the war? How do you think it affected you,
your perception, your writing...
During the war in Kosova, I was in my hometown in South East of Kosova struggling for my biological existence. Twice attacked by grenade from Yugoslav army not from Serbian paramilitary forces, so the family was constrained to leave the house where I left my home library of more than 2000 titles from all around the world 250 years old calligraphic manuscripts like the Cannon from Avicenna and many more and my paintings.
While living in cellars for three months for the first time I wanted to become an animal as I was observing the cats playing erotic games where no human was able to walk free, and the birds singing sad songs. In that time to avoid madness I was reading The Discourses from Meher Baba, and The Ultimate Alchemy by Osho Rajneesh.
The war in fact helped me to purify and love more, to spark my beauty of the soul just as gold should go through the flame to be refined. I feel now that I can write even better not on the war but on the existential and ontological matters. Just as in old Jewish saying as much you squeeze the olive that much oil you can get from it. Now I feel that the religion is for those who are afraid of hell and hope for paradise, but the spirituality is for those who have already been there.
The quality of writing is of course different followed by experiences that is difficult to describe, in fact it was always my aim to write as we are silent, as we are alone and do things in solitude and not in the front of humans.
• Your favorite poets, your masters (you pronounced some of them, even from
Spanish-Arabic tradition... And modern too
If you allow me to paraphrase the Upanisadas … who knows how many flowers the bee has visited to produce the lump of honey…in fact these masters influenced me a lot and nobody can avoid the influences but the matter is how do craft your art and give your signature. We all know that the thread is produced but the way how we arrange them in the loom and fill with different colors to have a beautiful canvas it all remain on our capability to present that beauty that lies deep down in our inspiration and emerges from our souls.
Undoubtedly my most favorite poet is RUMI, and other great Persian poets, then William Blake, Milton, Yeats, Goethe, Kahlil Gibran, other thinkers like Ibn Arabi, Rabia Al Adawia, Moshe Maimonides, Judah Ha Levi, Miguel de Unamuno, Balthasar Gracian Morales, Emanuel Swedenborg, Osho Rajneesh, Gurdijeff, Ramakrishna, Madame Blawatsky.
As for the Spain the people of art here know only about Picasso, Dali, Cervantes, Almodovar but there is a Spain of Juan De la Cruse, Moshe ibn Gabriol, Ibn Rushd ( Averroës), Ibn Hazm, Ibn Tufail, Abraham Ibn Ezra, Abraham ben Samuel Abulafia, as well as Spain of Diego Velasquez, Francisco Goya, Jose Ortega Y Gasset, Joan Miro etc.
• Please, tell me a little about your writing and about how you decided you
wanted to pick up this Eastern Islam legacy, how you discovered the sufi
world, etc.
I started writing in 1990 diligently working on my first book of poems titled NUN published in 1996, working on it 6 years, which was the first contemporary Albanian book on mystical lyrics and the beginning of era of transcendental literature in Albanian language and literature. The symbolism of NUN is derived from Arabic Jaffr numerical system of letters value akin to Jewish Cabbala symbolism and the book possesses 50 poems which corresponds with the numerical value of Arabic letter NUN which is the symbol of wisdom and knowledge and the first verse of Suretu Qalem in Qur’an which means feather or the writing tool. As my creativity started to be published in a form of writing deliberately I decided to have this symbolism to begin my writing with NUN.
On my second book The Invisible Plurality, published in 2000 I worked 4 years and it’s poetical prose with no character, no time and no place and the narration is in the form of visual slides with the rapid movements. For the first time Albanian reader had chance to understand about Judaism through Moshe Maimonides and his antipode Shabatai Zevi. This book is developing in Tetra- logy where the second one will be on Christianity, the third one on Islam and the fourth volume will be on Mystical legacy of three Abrahamic Religion and all this from the artistic point of view not a theologian discourse.
My third book is the novel NECTARINE published in 2004, is a transcendental epic and search of the spiritual quest through lost scriptures. The first edition is completely sold and was the most sold book in after war Kosova.
My fourth book is Elemental 99, is the book of 99 short stories with the symbolism of Theurgic art on creation of elemental.
I was born as European Muslim inheriting the SUFI tradition from my family and its’ natural spiritual development in this realm. As for my education and refine I expand my capacities reading form the world legacy of religious, spiritual and transcendental treasures and finding the beauty in the mankind through all this palette of diversity of the same reality.
My aim through my writing is to present the world as one giving the spiritual love to the entire mankind and promote human values and sublime it into the higher levels of understanding not for the individual but for the collectivity trying to pursue the reader to understand other cultures and while understanding others you diminish the stereotypes, misunderstandings or even conflicts.
My aim is also to preserve the tradition of Sufism using modern language in prose and Albanian Gheg Dialect which is the most suitable for Sufi poetry.
• What were you doing during the war? How do you think it affected you,
your perception, your writing...
During the war in Kosova, I was in my hometown in South East of Kosova struggling for my biological existence. Twice attacked by grenade from Yugoslav army not from Serbian paramilitary forces, so the family was constrained to leave the house where I left my home library of more than 2000 titles from all around the world 250 years old calligraphic manuscripts like the Cannon from Avicenna and many more and my paintings.
While living in cellars for three months for the first time I wanted to become an animal as I was observing the cats playing erotic games where no human was able to walk free, and the birds singing sad songs. In that time to avoid madness I was reading The Discourses from Meher Baba, and The Ultimate Alchemy by Osho Rajneesh.
The war in fact helped me to purify and love more, to spark my beauty of the soul just as gold should go through the flame to be refined. I feel now that I can write even better not on the war but on the existential and ontological matters. Just as in old Jewish saying as much you squeeze the olive that much oil you can get from it. Now I feel that the religion is for those who are afraid of hell and hope for paradise, but the spirituality is for those who have already been there.
The quality of writing is of course different followed by experiences that is difficult to describe, in fact it was always my aim to write as we are silent, as we are alone and do things in solitude and not in the front of humans.
• Your favorite poets, your masters (you pronounced some of them, even from
Spanish-Arabic tradition... And modern too
If you allow me to paraphrase the Upanisadas … who knows how many flowers the bee has visited to produce the lump of honey…in fact these masters influenced me a lot and nobody can avoid the influences but the matter is how do craft your art and give your signature. We all know that the thread is produced but the way how we arrange them in the loom and fill with different colors to have a beautiful canvas it all remain on our capability to present that beauty that lies deep down in our inspiration and emerges from our souls.
Undoubtedly my most favorite poet is RUMI, and other great Persian poets, then William Blake, Milton, Yeats, Goethe, Kahlil Gibran, other thinkers like Ibn Arabi, Rabia Al Adawia, Moshe Maimonides, Judah Ha Levi, Miguel de Unamuno, Balthasar Gracian Morales, Emanuel Swedenborg, Osho Rajneesh, Gurdijeff, Ramakrishna, Madame Blawatsky.
As for the Spain the people of art here know only about Picasso, Dali, Cervantes, Almodovar but there is a Spain of Juan De la Cruse, Moshe ibn Gabriol, Ibn Rushd ( Averroës), Ibn Hazm, Ibn Tufail, Abraham Ibn Ezra, Abraham ben Samuel Abulafia, as well as Spain of Diego Velasquez, Francisco Goya, Jose Ortega Y Gasset, Joan Miro etc.
Subscribe to:
Posts (Atom)