Silentium II

Fahredin Shehu
Prishtinë

Silentium II


Pas vitit 2005 me të kthyer nga takimet ndërkombëtare të poezisë në Sarajevo, shumëçka ndryshoi në raport me atë çka ne e emërtonim letërsi, sepse një iluzion më pak kisha, sepse kuptova sa larg ishim dhe sa shtrenjtë na kushtoi izolimi. Nuk do ta fajësoj UNMIK-un as luftën por po e fajësoj mungesën e lirisë shpirtërore atë që Berdjajevi e tejçmonte. Po e fajësoj edhe mungesën e guximit për me e pa vetën në pasqyrën e huaj.
Mjaftë vite na ndajnë nga koha kur Berdjajevi fliste për lirinë . Mjaftë vite po na ndajnë edhe me ata njerëz të cilët krijojnë ndryshe nga ne, jo më mirë por më ndryshe

Josip Osti nga Slovenia më pyet nëse e njoh Radije Hoxhën, Branko Cegec krijues dhe botues nga Zagrebi më pyet kush është kryetar i Lidhjes së shkrimtarëve në Kosovë, i zbulova dhe e trishtova, sepse ai dot nuk e perceptonte se si Adem Demaci politikan të jetë në krye të shkrimtarëve, pastaj Dara Sekulic më pyet për Teki Dervishin, Adzem Hajdarevic për Ali Podrimen, Luka Paljetak me thotë; kolegë më vjen shumë mirë që në Kosovë kultivohet një poezi e këtillë, ishte poezia Pas heshtjes së gjatë nga përmbledhja ime NUN, me Evan Reil nga SHBA folëm për Gurdijeffin dhe për Rrugën e katërt, Gustav Mejrink dhe legjendën e Golemit të Pragës, Roza Alice Branko nga Portugalia as që dinte ku është Kosova,.

Në një kafe orientale në Mostar shumë afër urës së renovuar që dukej kukull në krahasim me atë që ishte para se ta bombardonin kroatët, kafen BOSANSKA dhe shumë tym duhani shkëmbeva me Shaban Sharenkapiq nga Novi Pazari dhe Radivoj Shajtinac nga Zrenjanini i cili më tregoi se si ishte burgosur tre muaj gjatë regjimit të Millosheviqit vetëm se Vendlindjen e tij Zrenjaninin e quante në original Beçkerek. Edhepse Kodi i Da Vinçit ishte hit në kosovë, ata nuk deshën as të hynë në atë teme por flisnin për Orhan Pamukun, Saramagon dhe Coetzeen.

Natyrisht nga Sarajeva u ktheva me shumë libra veçmas ato të botuara në Zagreb të Bela Hamvasz. Bota letrare atje ishte e njoftuar me tregimin e veçantë të Bela Hamvasz për Silentiumin, një term të cilinë e farkëtoi vet Hamvasz, për konceptin për mua më të njohur si Quietizëm.
Edhe si nocion edhe si përmbajtje do të ishtë një praktikë më e dobishme për secilin ë veçmas për hipersenzitivët që bezdisen kush çka tha? Dhe kush ku shkoi? Për çështjen madhore kombëtare.

Në rrëfimin për procesin e Silentiumit, Bela Hamvasz zbulon mënyrën se si ai e filloi dhe sa zgjati heshtja dhe izolimi i tij. Përgatitja për një përvojë të këtillë nuk do shumë paisje apo angazhim. Në kohërat e lashta ka ndodhur në mënyra të ndryshme , nga askeza totale me celibate e deri tea to periodike , mujore, apo disa ditore.
Tek Bela Hamvasz zgjat njëzetekatër orë dhe gjithë kjo e përcjellur me dietë totale me vetëm pakëz ujë me limon.
Të flitet për rëndësinë e këtij eksperimenti ka mjaftë hapsirë, por sa prej njerëzve sot e praktikojnë këtë, mund të numërohen në gishta tek ne madje jo edhe aq.

Procesi i introspekcionit një doënload total, i kujtesave një pauzë nga rutina, mprehja shqisore dhe përjetimi më cilësor i fenomeneve rutinore, janë vetëm disa nga dukuritë që rezultojnë nga Silentiumi.

Ngadalsimi i metabolizmit dhe hektikës së përditëshme që ndikojnë edhe në zgjatjen e jetës. Për këtë duhet të mendohet. Rreth asaj sesa rëndësi i japim vetvëtës reflektohet më së miri në raportet ndërnjerëzore, sepse ai që nuk kujdeste për shëndetin psikofizik dhe trajtim etik të vetës nuk kujdeset as për të tjerët dhe ska sit a bëj këtë sepse nuk njeh rëndësinë e këtij shëndeti.

Natyrisht me Evan Reil, as me Radivoj Shajtinac, e as me askë këtu në Prishtinë, nuk fola për fenomenine Silentimumit. Thjeshtë e heshta nga droja se po e kontaminoj sistemin e mendimit, shkatërroj iluzionin tjetrit apo hutoj dikë.

Pse pikërisht tani shkruja për Silentiumin është se kam motivacion për ta zbuluar një diçka të dobishme për individin dhe di se fare pak do t’i interesoj dikujt.